Fitorja bindëse e së djathtës: ç’pritet të ndodhë me Maqedoninë?

Maqedonia e Veriut ka presidenten e parë femër në historinë e vendit, pasi Gordana Siljanovska Davkova, kandidatja e opozitës VMRO-DPMNE, mundi bindshëm presidentin në largim Steva Pendarovski, tregojnë rezultatet paraprake jozyrtare të raundit të dytë të zgjedhjeve.

Përkrahësit e VMRO-së festuan pasi u njoftua se koalicioni i udhëhequr nga kjo parti fitoi 41,4 për qind të votave në zgjedhjet e parakohshme parlamentare, në bazë të afro 70 për qind të votave të përpunuara.

“Unë do të jem presidentja e të gjithë qytetarëve dhe dera e zyrës sime është e hapur për të gjithë”, tha Siljanovska – Davkova.

Presidenti në largim Stevo Pendarovski përgëzoi Siljanovska – Davkovën për fitoren e saj, duke thënë se rezultatet që tregonin se kundërshtari i tij fitoi rreth 64 përqind të votave ishin “të qarta”.

Bashkimi Social Demokrat i Maqedonisë (SDSM), kandidati presidencial i të cilit ishte Penderovski, fitoi rreth 14 për qind të votave në zgjedhjet parlamentare, të dhjetat që kur vendi shpalli pavarësinë nga Jugosllavia në 1992.

Koalicioni i partisë më të madhe shqiptare BDI, “Fronti Evropian”, mund të llogarisë në rreth 15 për qind të votave.

Në raundin e parë të dy javëve më parë, kandidati presidencial i opozitës fitoi 40 për qind të votave të 1.8 milionë banorëve, ndërsa Pendarovski fitoi dy herë më shumë vota.

Siljanovska Davkova dhe Pendarovski ishin konkurrentët kryesorë në zgjedhjet e fundit presidenciale të mbajtura në vitin 2019, kur Pendarovski fitoi në raundin e dytë.

Pushteti është në duart e LSDM-së që nga viti 2016, i rëndësishëm për historinë moderne të Maqedonisë.

Më pas, pas gati dy dekadash në pushtet, lideri pro-rus Nikola Gruevski, ish-udhëheqësi i VMRO-DPMNE-së, u rrëzua dhe Maqedonia e Veriut shpejt arriti një sërë marrëveshjesh të rëndësishme.

Para së gjithash, zgjidh një mosmarrëveshje të kahershme me Greqinë për emrin, duke e ndryshuar prefiksin “Ish-Republika Jugosllave” në “Veriore” dhe pas 17 vitesh pritje filloi negociatat me Bashkimin Evropian.

Por, në vend të hyrjes së shpejtë të shpallur në BE, ajo rrugë sot është bllokuar nga Bullgaria për shkak të mosmarrëveshjeve për gjuhën dhe historinë.

“Nga zgjedhjet pres që të fitojë një njeri më i mirë, dikush që do të punojë më mirë për popullin dhe vendin,” tha 70-vjeçarja Vera Gruevska Markovska për BBC në serbisht pas votimit.

Jeta sot në Maqedoni, thotë ai, nuk është e mirë.

“Është e vështirë, shumë e vështirë… Më mirë mos më pyet, lista është e gjatë”, shton ajo duke buzëqeshur.

Tridhjetë vjeçari Bojan thotë se “populli i Maqedonisë thjesht dëshiron një jetë më të mirë”.

Maqedonia e Veriut është anëtare e NATO-s që nga viti 2020, por vitet e fundit ajo është tronditur nga skandalet e korrupsionit, trazirat politike dhe rritja e ngadaltë ekonomike, megjithëse në vitin 2023 paga mesatare arriti në rreth 800 euro.

Është në vendin e 78-të nga 150 vende në botë në listën e perceptimeve të korrupsionit për vitin 2023, të publikuar nga organizata joqeveritare Transparency International, ndërsa raportet e Freedom House e cilësojnë gjithashtu si një vend shumë të korruptuar, raporton BBC.

Në zgjedhjet parlamentare pati edhe një përplasje mes partive shqiptare, të cilat dolën për herë të parë në dy koalicione të forta.

Njëra ka të bëjë me Bashkimin Demokratik për Integrim (BDI), e cila ka qenë në pushtet në vend në 20 vitet e fundit – fillimisht me VMRO-DPMNE-në dhe më pas me LSDM-në.

Koalicioni i dytë, i quajtur Vlen, mbledh disa parti opozitare, të cilat kanë edhe mbështetjen e kryeministrit të Kosovës Albin Kurti dhe Vetëvendosjes së tij.

Rezultatet e partive shqiptare që përfaqësojnë rreth 440,000 shqiptarë etnikë, ose 24 për qind e popullsisë së Maqedonisë së Veriut, ndoshta do të jenë vendimtare për formimin e qeverisë së ardhshme. /tesheshi.com/