Shqipëria po kalon ndoshta vitet më të vështira të periudhës së ashtëquajtur të tranzicionit, që pas ngjarjeve të 97-ës. Një gjendje e rënduar ekonomike, së cilës i bashkangjiten fenomene të rënda sociale, kanë bërë që të ketë një shtim të depresionit shoqëror, shoqëruar me një prirje masive për t’ja mbathur nga ky vend.
E bujshmja Rilindje nuk ka mundur të injektojë sadopak entuziazëm ndër popull, gjë që gjithsesi ka ekzistuar në periudha të vështira. Vitet `90, edhe pse nën një varfëri totale prej një ekonomie të sfilitur, gjeneronin plot shpresë dhe frymë optimiste.
Madje edhe post 97-ta nuk ka qenë kaq dëshpëruese. Edhe ajo pa patur ca pak entuziazëm se gjërat do ktheheshin për mirë. Ndërsa sot është e vështirë ta hasësh një gjë të tillë.
Dhe pyesim: cilat kanë qenë vitet më të mira të tranzicionit?
Pa dyshim që vitet `93 – `96 dhe kjo për disa arsye. Jo pse udhëhiqte PD-ja. Së pari duhet kuptuar se janë rrethana të caktuara që nganjëherë e mveshin ose jo me një meritë një parti politike. Si për shumë gjëra në jetë, mundet të të ndihë ose jo fati, i ndodhur ose jo në vendin dhe kohën e duhur. Ne jemi një popull me prirje materialiste në gjykim liderësh. Po e patëm xhepin plot, çdo udhëheqës, sado horr që të jetë, na duket ëngjëll dhe e kundërta.
Për Berishën e mandatit të parë, u kujtuam se ka prirje autoritare e antidemokratike vetëm kur pamë xhepat e shpuar nga firmat piramidale. Ndërsa për Nanon, fakti që koha e tij përkoi me bum të ardhurash, jo nga ndonjë qeverisje e mençur dhe me politika efikase ekonomike, por nga niveli i lartë i të ardhurave nga emigrantët dhe sigurisht, paraja e trafiqeve e pastruar në ndërtim (shihni segmentin Ura e Dajlanit – Golem), ekziston ende ideja se ai ishte një politikan bob.
Edhe për Berishën e mandatit të dytë, atë me LSI-në, u kujtuam ta shihnim me sy kritik sapo ekonomia nisi të bëjë teposhtë nga efektet e krizës globale dhe sigurisht asaj rajonale, nga e cila është e kushtëzuar kjo e jona.
Për t’iu rikther temës, vitet `93 – `94 ishin më të mirat ngase ishte një periudhë e ngjizjes së më të mirës nga dy sistemet: atij të lënit pas që, i zveshur nga linja diktatoriale dhe presioni idelogjik, mbeti vetëm me nivelin e lartë të socializimit të jetës që vazhdonte në inercinë e vet. Jeta urbane ishte po ajo, me një cilësi të jetës qytetare të trashëguar nga komunizmi, e ngjizur nga vetë rrethanat me më të mirën e sistemit të ri, lirinë dhe mundësinë për t’u pasuruar e rritur standartin e jetës.
Pra, në pak vite ndodhi ajo që shqiptarët e Shqipërisë e shihnin me ëndje tek popujt e ish-Jugosllavisë gjatë viteve të komunizmit: vërtet në Lindje, por bëjnë qejf qerratenjtë, lëvizin lirshëm, kanë makina, shtëpi të mira dhe vishen mirë.
Dhe kjo zgjati deri sa u shfaqën firmat piramidale që me pas do sillnin vitin 97-të, aty ku ishte dhe pikëprerja shumë gjërave cilësore që ekzistonin, sidomos në rrafshin shoqëror. Madje edhe i fundit festival cilësor në RTSH, ishte ai i vitit 1996, pasi që pas këtij viti e deri më sot, ai është një event pagëlltitshëm.
Pas vitit 97-të nisi prishja e të gjithë ekuilibrave socialë që mbaheshin deri atëherë, ku ritmi i shtuar i lëvizjeve demografike, çoi në degradimin dalëngadalë të jetës urbane të qyteteteve duke jua ulur frikshëm cilësinë e jetës. Ndërsa ajo që ishte dukshëm një rimëkëmbje ekonomike, një shtim të ardhurash, ndodhi që si pasojë e mosshoqërimit me politika efikase, çoi në një korrupsion të frikshëm dhe degradim të territorit, duke asfiksuar çdo shans për investimeve koherente.
Ishte po post 97-ta, pra i gjithë mandati 8-vjeçar i të majtëve me Nanon në krye, që prodhoi individin shqiptar me kauzën dominante jetësore “me bo noji lek”, që vit pas viti është shndërruar në gangrenë shoqërore e cila ka futur vendin sot në koma. Këtë nuk po kupton dot Rama, ose bën sikur nuk e kupton, që nuk mund të ketë Rilindje me një tipoligji njerëzore të ngërthyer në kauzën “me bo noji lek”. /tesheshi.com/
