“Mein Kampf” i Hitlerit, si dhe traktati më i vjetër i paqes në botë, datuar para Krishtit, janë dy gjysmat e kundërta të luftës së përjetshme njerëzore midis kërkesës për luftë dhe dëshirës për paqe.
Këto janë dy nga 135 dorëshkrime të paçmuara, libra, dokumente dhe sende të tjera në ndërtesën e Fondacionit Martin Bodmer pranë Gjenevës.
Midis tyre janë disa faqe të verdha të dorëshkrimit origjinal të romanit “Lufta dhe Paqja” të Tolstoit.
Secila prej tyre, e shtypur në gërma italike dhe cirilike elegante të Tolstoit, me fjalë të kryqëzuara dhe shënime të mbaruara, u sigurua për 725,000 euro.
Kuratori Pierre Hazan është i lumtur që “një thesar që i përket jo vetëm Rusisë por gjithë botës”, është përfshirë në ekspozitë.
Të vendosura në stenda para kujtimit të betejës vendimtare midis Napoleonit dhe forcave ruse në 1812, ato janë shumë të përshtatshme, pasi tregojnë se “lufta nuk është një lojë shahu por një mizori”, tha Hazan.
Ekspozita tregon deklarata të luftës dhe materialeve propagandistike të përdorura për të justifikuar brutalitetin, por edhe traktatet e paqes.
Deklarata origjinale franceze e Luftës së Prusisë në 1870 dhe riprodhimi i një harte evropiane të nënshkruar në 1939 nga udhëheqësi i atëhershëm sovjetik Josef Stalin dhe ish-ministri i Jashtëm gjerman Joachim von Ribbentrop, u nënshkrua për të demarkuar zonat e ndikimit të dy vendeve. Edhe ajo është aty.
Organizatorët prezantuan gjithashtu Traktatin origjinal të Westfalisë, me një vulë dylli të kuq dhe një fjongo mëndafshi, që i dha fund luftës 30-vjeçare e shënuar një pikë kthese në historinë e Evropës moderne.
Hazan, i cili gjithashtu punon në Qendrën për Dialog Humanitar, thotë se kjo dikotomi historike vjen në një kohë ndërsa rriten tensionet globale.
Duke treguar sfidat e migracionit masiv, rritjen e pabarazisë sociale dhe konflikteve gjithnjë e më komplekse, ai sugjeroi që ishte koha për “një reflektim të periudhës historike në të cilën jetojmë”.
Shtatë dekada paqe globale
Ekspozita, e krijuar në bashkëpunim me Kombet e Bashkuara dhe Komitetin Ndërkombëtar të Kryqit të Kuq, kërkon të festojë arritjet e multilateralizmit, i cili është konsideruar si bazë për ruajtjen e paqes relative globale për më shumë se shtatë dekada.
“Për gati 75 vjet, angazhimet multilaterale të pas Luftës së Dytë Botërore kanë shpëtuar jetë, kanë zgjeruar përparimin social dhe ekonomik, forcuan të drejtat e njeriut dhe parandaluan një fundosje të tretë në një konflikt global”, shkroi Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara, Antonio Guterres, në katalogun e ekspozitës, në të cilën mund të shihen shembuj të shumtë pozitivë të bashkëpunimit shumëpalësh, siç është “Pasaporta Nansen”.
Kreu i Komisionerit të Lartë të Kombeve të Bashkuara për Refugjatët, Fridtjof Nansen, i cili ishte një eksplorues në një moshë të re, më 1922 hartoi dokumente udhëtimi të njohura ndërkombëtarisht për persona pa shtetësi dhe refugjatë.
Atij gjithashtu iu dha Çmimi Nobel për Paqe për këtë.
“Kjo ka bërë të mundur që miliona njerëz të kapërcejnë kufijtë dhe të arrijnë shpëtimin. Një shembull i mrekullueshëm se si përpjekjet multilaterale mund të shpëtojë e përmisojë jetën e njerëzve”, tha Hazan. /tesheshi.com/
