Nga Bashkim Kastrati
Ekonomia e Kosovës gjatë vitit 2015 konsiderohet se ishte e brishtë dhe se nuk është karakterizuar me zhvillime të ndryshme të cilat do të gjeneronin zhvillim ekonomi, e rrjedhimisht hapje të vendeve të punës dhe uljen e nivelit të varfërisë.
Kosova gjatë këtij viti nuk arriti që të tërheqë investime të huaja aq sa duhet në mënyrë që vërehet edhe në jetën e përditshme dhe në gjepin e qytetarëve.
Ulja e TVSh-së dhe falja e borxheve ishin dy iniciativa nga qeveria, por që u kritikuan shumë;,e para për shkak se nuk pati ulje të çmimeve për produktet që është ulur TVSh-ja, ndërsa pati rritje për produktet tjera që u konsiderohen joelementare, e ndër to edhe barnat, pasi që çmimi i tyre ma pakon e re fiskale u rrit.
Ndërsa nga falja e borxheve fituan më së shumti kompanitë që i kishin borxhe me vlera milionëshe ndaj shtetit, ndërsa qytetarët përfituan më pak pasi që për të përfituar ishte e domosdoshme që të paguanin borxhin që e kishin për një periudhë paraprake.
Lulzim Beqiri, magjistër i ekonomisë ka thënë për tesheshi.com se viti 2015 në Republikën e Kosovës u karakterizua me turbullira të shumta si në aspektin politik social e ekonomik. Sipas tij, ky vit do të mbahet mend gjatë për ekonominë e vendit, eksodi masiv i qytetarëve si pasojë e varfërisë dhe situatës së brishtë politika i detyroi të lenë vendin hiç më pak se mbi 100.000 persona.
Ai thotë se Kosova vazhdoi të përballet me një rritje të pakënaqshme ekonomike e cila kishte një ndikim në thellimin e varfërisë dhe papunësisë.
“Sipas Agjencisë së Statistikave të Kosovës shkalla e papunësisë në vitin 2015 në Kosovë ishte 35.3% pra rritja e madhe e papunësisë mund të shërbejë shtrat i ngrohet për zhvillimin e dukurive negative të dëmshme për shoqërinë në përgjithësi e posaçërisht për rinin e cila në Kosovë është jashtëzakonisht në moshë të re, këto dukuri mund të jenë: kriminaliteti, vjedhjet, plaçkitjet, zhvillimi i ekonomisë ilegale, droga, huliganizmi etj. për të siguruar ekzistencën e vetë dhe të anëtarëve të familjes, të pa punët janë të prirë të bëjnë punë të liga dhe të dëmshme që shkojnë në dëm të shoqërisë në përgjithësi”, thotë Beqiri.
Viti 2016 do të jetë një sfidë për qeverinë e Kosovës
Ekonomisti Beqiri thotë se gjatë vitit 2015 kishte premtime se Kosova do të anëtarësohej në Kartonin e Gjelbër, por një vendim pozitiv për këtë vit ishte ai që u përgjysmua sigurimi për mërgimtarët. Sipas tij, vendimi i Qeverisë për lirimet tatimore u zëvendësua me mbushjen e buxhetit nga lejimi i importimit të veturave më të vjetra se 13 vjet.
“Qeveria mori vendim për shkallëzimin e TVSH-së në produkte, mirëpo kjo vazhdoi të mos e arrijë ndikimin e saj të pritur për shkak të hezitimit të shitësve që t’i ulin çmimet, ndërsa për ato që u rrit TVSH-ja, i rritën menjëherë”, theksoi Beqiri.
Ai thotë se viti 2016 do të jetë një sfidë për qeverinë e Kosovës për një siguri më të mirë, për uljen e kamatave enorme e për sundim të ligjit e shumë gjëra të cilat ka nevojë imediate të ndryshohen.
“Thjesht, ekonomia e Kosovës për vitin 2015 lë shumë për të dëshiruar. Mbesim me shpresë se viti që kemi hyjë do të jetë një vit i ringjalljes ekonomike të Kosovës, sepse është treni i fundit para se të shpërthejë një pakënaqësi totale e qytetarëve, dhe kam frikë se gjërat do të përkeqësohen shumë dhe do të vijë deri te trazirat e mëdha sociale. Në njërën anë politikanë milionerë, e nga ana tjetër njerëz që janë ka vuajnë për kafshatën e bukës. Ka ardh koha që me i thënë mjaft kësaj situate”, u shpreh Beqiri.
Parametrat ekonomikë janë negativ edhe për vitin 2016
Myzejene Selmani, ekonomiste dhe ish-kryetare e Komisionit për Ekonomi në Kuvendin e Kosovës, ka thënë për tesheshi.com se duke marrë parasysh se pas zgjedhjeve të qershorit 2014 Kosova u përballë me krizë të fortë politike, për çdo gjë mund të flitet, por për ekonomi jo.
Sipas saj, të gjithë parametrat ekonomik janë negativ prej papunësisë, rënies së standardit jetësor, e deri të problemet tjera makroekonomike.
Ajo thotë se sektori privat i ekonomisë ballafaqohet me probleme të mëdha të jolikuiditetit dhe trysnisë se madhe të administratës tatimore.
“Dështimet siç është projekti i Brezovicës, mossuksesi i qeverisë në implementimin e projektit ‘Kosova e Re’, flasin për dështime të mëdha të politikave qeveritare, të cilat do të kenë impakt në rënien e mëtejshme të investimeve të jashtme të drejtpërdrejta. Të gjitha këto kanë ndikim të drejtpërdrejt në besimin e qytetarëve të Kosovës se kjo qeveri do të ketë sukses në kthimin e besimit të qytetarëve se gjerat do të ndryshojnë për të mirë”, thotë Selami.
Ajo thotë se kriza e besimit qytetar është e madhe; dhe se për këtë arsye nuk besohet se qeveria e Kosovës do të ketë sukses në këndelljen ekonomike të Kosovës.
“Është duke u thelluar varfëria qytetare dhe stresi ekzistencial është i madh , i cili mund të shndërrohet në një bund të madh qytetar ndaj qeverisë. Një qeveri e cila lufton për ekzistencë politike, e cila do të gjenerojë një qeverisje ndryshe. Qeverisja e cila ka qartësi të plotë politike dhe efektivitet të plotë ekonomik”, theksoi Selmani. /tesheshi.com/
