Ndërsa bota shënon 100-vjetorin e Revolucionit të Tetorit, Rusia është përsëri nën sundimin e carit, shkruan “The Economist”…
17 vjet pasi Vladimir Putin u bë presidenti i parë, kontrolli i tij ndaj Rusisë është më i fortë se kurrë. Perëndimi, i cili ende e sheh Rusinë në terma post-sovjetikë, ndonjëherë e rendit atë si udhëheqësin më të fuqishëm të vendit të tij që nga Stalini. Ndërsa rusët po shohin gjithnjë e më shumë në një periudhë më të hershme historike për të bërë krahasimin. Të dyja palët, reformatorët liberalë dhe tradicionalistët konservatorë në Moskë po flasin për z. Putin si një Car të shekullit të 21-të. Putin e ka fituar atë titull duke e larguar vendin e tij nga ajo, që shumë rusë e shohin si kaosi i viteve 1990, dhe duke e bërë atë që t’i dëgjohet fjala përsëri në botë. Megjithatë, ndërsa afrohet 100-vjetori i revolucionit të tetorit, ka dhe mendime të pakëndshme sipas të cilave z. Putin ndan edhe dobësitë e një Cari gjithashtu.
Edhe pse Putin shqetësohet për revolucionet “me ngjyra” që përfshinë ish-Bashkimin Sovjetik, kërcënimi më i madh nuk është një kryengritje masive, akoma më pak një ringjallje bolshevike. Pikërisht nga pranvera e vitit 2018 kur Putin do të fillojë me Kushtetutë mandatin e tij të fundit gjashtëvjeçar, pas zgjedhjeve që ai me siguri do t’i fitojë, spekulimet do të fillojnë në lidhje me atë që vjen më pas. Dhe frika do të rritet pasi, ashtu si me sundimtarët e tjerë rusë, Car Vladimiri do të lërë turbullirat dhe trazirat në prag.
Rregull i fortë
Putin nuk është autokrati i vetëm në botë. Rregulli autoritar i personalizuar është përhapur anembanë botës gjatë 15 viteve të fundit, shpesh, ashtu si edhe me z. Putin, i ndërtuar mbi bazën e brishtë të një demokracie të manipuluar, fituesi merr gjithçka. Ky është një qortim i triumfalizmit liberal që pasoi rënien e Bashkimit Sovjetik. Udhëheqësit si Rexhep Tajip Erdogan i Turqisë, i ndjeri Hugo Chavez i Venezuelës dhe madje edhe Narendra Modi, kryeministri i Indisë, sillen sikur të gëzonin një autoritet të veçantë që rrjedh direkt nga vullneti popullor. Në Kinë Xi Jinping këtë javë formalizoi komandën e tij absolute të Partisë Komuniste.
Autoritarizmi i Putinit hapi rrugën. Ai ngjall historinë perandorake të Rusisë, duke ofruar një pamje të gjallë të asaj se si funksionon fuqia dhe si mund të shkojë keq.
Ashtu si një car, Putin kapërcen një piramidë patronazhi. Që kur ai u pozicionua kundër oligarkëve në vitin 2001, duke marrë kontrollin e parë të mediave dhe pastaj të gjigantëve të naftës dhe gazit, të gjitha qasjet në pushtet dhe të pasurit bëhen nëpërmjet tij.
Ai e ka fituar fuqinë e tij në rrugë ligjore, por të gjithë e dinë që prokurorët dhe gjykatat i përgjigjen atij. Ai gëzon një vlerësim mbi 80% pjesërisht sepse ai i ka bindur rusët që, siç thotë një ndihmës i tij, “Nëse nuk ka Putin, nuk ka Rusi”.
Ashtu si një Car, ai është ballafaquar me pyetjen që ka goditur sundimtarët e Rusisë që nga Pjetri i Madh, dhe që u përballën me nervozizën Aleksandri III dhe Nikolla II në prag të revolucionit: A duhet të modernizohet Rusia duke ndjekur rrugën perëndimore drejt të drejtave civile dhe qeverisë përfaqësuese, apo duhet të përpiqet të ruajë stabilitetin duke u pozicionuar kundër tyre?
Përgjigjja e Putinit ka qenë besimi i ekonomisë tek teknokratët dhe politikat liberale me zyrtarët e dikurshëm të KGB-së. Në mënyrë të pashmangshme, politika ka dominuar ekonominë dhe Rusia po paguan çmimin. Edhe pse e administruar mirë gjatë sanksioneve dhe zhvlerësimit të rublave, ekonomia ende varet shumë nga burimet natyrore. Ajo mund të menaxhojë rritjen vjetore të PBB prej vetëm rreth 2%, shumë larg nga vitet 2000-08, kur u arrit një rritje 5-10% e naftës. Në planin afatgjatë, kjo do të ngërthente ambiciet e Rusisë.
Dhe si një car, Putin ka mbështetur fuqinë e tij përmes represionit dhe konfliktit ushtarak. Në shtëpi, në emër të stabilitetit, traditës dhe fesë ortodokse, ai ka shtypur opozitën politike dhe liberalët socialë, duke përfshirë feministët, OJQ-të dhe homoseksualët. Jashtë vendit, aneksimi i tij i Krimesë dhe fushatat në Siri dhe Ukrainë janë ndezur për lajmet e mbrëmjes nga një media triumfaliste. Sidoqoftë, zemërimi i justifikuar i Perëndimit ndaj veprimeve të tij u tregoi rusëve se si Putin po e rivendoste forcën e vendit të vet pas poshtërimeve të viteve 1990.
Çfarë do të thotë një Car post-modern për botën? Një mësim ka të bëjë me kërcënimin rus. Që nga ndërhyrja në Ukrainë, Perëndimi është i shqetësuar për revanshizmin rus gjetkë, veçanërisht në shtetet balltike. Por Putin nuk mund të përballojë një numër të madh të viktimave pa humbur edhe legjitimitetin, siç ndodhi me Nikollën II në luftën ruso-japoneze të vitit 1904-05 dhe në Luftën e Parë Botërore. Për shkak se historiani i sotëm e di historinë, ai ka të ngjarë të jetë oportunist jashtë vendit, në vend që të rrezikojë një konfrontim të vërtetë. Situata në shtëpi është e ndryshme. Në kohën e tij në pushtet, Putin ka treguar pak oreks për shtypjen e ashpër. Por rekordi i vuajtjeve të tmerrshme të Rusisë sugjeron se, mund ta minojë legjitimitetin e sundimtarit, represioni masiv mund ta forcojë atë, të paktën për një kohë. Populli rus ende ka diçka për t’u frikësuar.
Bijtë e Nënës Rusi
Leksioni tjetër ka të bëjë me suksesin. Revolucioni i Tetorit është vetëm rasti më i fundit ekstrem i fuqisë në Rusi që kalon nga sundimtari në sundimtar përmes një kohe të vështirë. Z. Putin nuk mund ta rregullojë suksesin e tij duke përdorur linjën e gjakut ose aparatin e Partisë Komuniste. Ndoshta ai do të vajtojë për një pasardhës. Por ai do të kishte nevojë për një person të dobët mjaftueshëm për t’u kontrolluar dhe mjaftueshëm të fortë për të parë rivalët, një kombinim i pamundur.
Ndoshta ai do të përpiqet të kapet pas pushtet, ashtu si Deng Xiaoping doli nga skena si kreu i shoqatës “China Bridge Association” dhe Z. Xi mund të synojë haptazi, duke shmangur dukshëm emërimin e një pasuesi pas kongresit të partisë së kësaj jave. Megjithatë, edhe në qoftë se z. Putin do të bëhej një “éminence grise“ (drejtues i fshehtë) i Federatës Ruse të Xhudos, do të vononte vetëm momentin fatal. Pa mekanizmin e një demokracie të vërtetë për të legjitimuar një pasardhës të ri, sunduesi i ardhshëm ka gjasa të dalë nga një luftë pushteti që mund të fillojë të nxjerrë Rusinë nga vëmendja botërore. Në një shtet me armë bërthamore, kjo është alarmante.
Sa më i fortë që është sot z.Putin, aq më e vështirë do të jetë të menaxhojë suksesin e tij. Ndërsa bota përpiqet të jetojë me këtë paradoks, duhet të kujtohet se asgjë nuk është shkruar mbi gur. Një shekull më parë revolucioni bolshevik u pa si një përkrahje e determinizmit të Marksit. Ai provoi se asgjë nuk është e sigurt dhe se historia ka ironitë e saj tragjike./tesheshi.com/
