Protestat e këtoditshme të banorëve të “Astirit”, atyre që duhet të lënë banesat apo bizneset për t’i hapur rrugë ndërtimit të Unazës së re, kanë nxjerrë në pah një handikap të madh në raportet mes individit, shtetit dhe ligjit. Të gjendur në një moment në paligjshmëri – kur është fjala për atë pjesë që vetëm ka ndërtuar me leje, por dhe që nuk ka mundur të legalizohet po për shkak të ligjit të legalizimeve të vitit 2006 – janë kapur pas një argumenti që në fakt është shndërruar në kredo të të gjithë atyre që ndërtojnë pa leje, por që në një moment kur ligji u troket ne derë, ia faturojnë fajin “shtetit që i la”. Kësaj iu përgjigj Rama ditë më parë me parimin se kur “shteti nuk ekziston, ekziston ligji”. Dhe, në këtë pikëpamje sipas tij, askush nuk duhet ta shkelë ligjin derisa ai është në fuqi, paçka një shteti të dobët e jo reagues në kohë. Rama bëri paralele në këtë rast dhe me atë që vret ose vjedh, që paçka shtetit të dobët, një ditë sigurisht që duhet të përgjigjet për vrasjen ose vjedhjen e kryer, referuar pra ligjit. Në këtë debat, u futën dhe ata që kanë zbatuar ligjin, si për të thënë se kush ka ndjekur rrugën e tij – ligjit pra – sot nuk detyrohet të dalë në rrugë për të protestuar. I tillë ishte një shkrim i gazetarit Armand Bajrami me titull “Babai nuk është në protestë”.
E gjitha kjo ç’po ndodh, ngjan me atë që ndodhi në vitet 95-97, kur njerëzit u molepsën masivisht nga firmat piramidale. Ligji nuk i ndalonte, e nga ana tjetër heshtjen qeveritare ndaj asaj që po ndodhte si një mrekulli financiare, e merrnin si mbështetje. Megjithatë, jo të gjithë shkuan “pas berihajit”. Pati shumë njerëz te të cilët funksionoi një arsyetim i ftohtë e logjik financiar, se nuk kishte gjasë të pasuroheshe në atë formë, duke dhënë para me fajde, siç dhe rezutoi më vonë jo thjesht në humbje parash, por dhe luftë e shkatërrime.
Ndërsa politikisht, ai që po shkëlqente në pushtet, i cilin po qeveriste me devizën “Me në fitojnë të gjithë”, Berisha, shndërrua sakaq nga engjëll në djall sapo nisi të shfaqet ana tjetër e medaljes, rënia njëra pas tjetrës e piramidave. Dhe sigurisht që ai do e merre të gjithë faturën. Nën arsyetimin infantil se “ti na le”, turmat nisën t’i kërkonin Berishës “paret tona”. Ishte një kohë aq e ngarkuar sa dhe fake news-i funksiononte tragjikisht për bukuri – rasti i masakrës në SHIK-un e Vlorës.
Në gjykimin fiksasional të turmave të viktimizuara nga firmat, nisur që nga Sudja e famshme, pas tyre qëndronte Berisha dora vetë. Kësaj propagande i ndihu më së miri opozita socialiste. Sepse, ashtu siç sot, kur opozita ka prirjen për ta demonizuar në ekstrem qeverisjen – të Unaza e re nuk ka vetëm padrejtësi ndaj banorëve por dhe vjedhje(!) – edhe atëherë, Berisha dhe qeverisja e tij, ose pushteti i tij (si president, pasi kryeministër ishte Meksi), jo thjesht ishte treguar syleshe ndaj një realiteti me nonsense financiare të ububushme, por dhe kish dorë në të. E, siç dhe sot kur kapen pas ndonjë deklaratë të shoqi-shoqit për ta përkthyer siç u vjen për osh, edhe atëherë, opozita, e bashkë me të dhe viktimat e parave të firuara, u kapën pas një thënieje të Berishës në një konferencë për shtyp fundviti, në kulmin e piramidave, se “paratë e shqiptarëve janë të pastra”. Kjo u përkthye si legjitimim i aplikimit të skemave piramidale. Ai zhvillim, që më pas çoi në ‘97-ën tragjike, mbeti si njollë në karrierën politike të Berishës, të cilën ai u përpoq ta hiqte vite më vonë me shfaqje pendese, jo si autor i tyre por si tolerues. Ishte ndërkohë ndër ato zhvillime që nuk kishte asnjë referencë ligjore për palët. Edhe Berisha në këtë pikë është arsyetuar: nuk kishte një ligj që ta ndalonte. Ndërsa sot, çështja e Unazës ka brenda në thelb një debat ligjor. Ky është ndryshimi. Ndërsa e përbashkëta e dy realiteve, është qasja justifikuese kur bën një gomarrllëk: gjithnjë tjetri e ka fajin! Tipike shqiptare kjo. Te piramidat e kishte fajin Berisha, i cili duhet të na kthente “paret tona”; te ndërtimi i paligjshëm e ka fajin shteti, që nuk duhet të na nxjerrë nga “banesat tona”.
Ata që shkelin ligjin, si parim i përgjithshëm por dhe si specifike shqiptare, duhet të marrin në konsideratë dhe kostot. I ngjan thjesht ruletës ruse: mund të fitosh, por dhe mund të humbasësh, ndonëse në rastin tonë nuk është fjala për jetën. /tesheshi.com/
