Bashkimi Evropian konfirmoi të enjten përkushtimin e tij të qartë për perspektivën e anëtarësimit të vendeve të Ballkanit Perëndimor dhe dëshiron ta përshpejtojë këtë proces, sipas draft-deklaratës që do të miratohet në samitin Ballkan Perëndimor – BE më 6 dhjetor në Tiranë.
Në draft-deklaratë i jepet mbështetje e plotë përpjekjeve të përfaqësuesit të lartë të BE-së dhe të të dërguarit special për dialogun ndërmjet Serbisë dhe Kosovës, Josep Borrell dhe Miroslav Lajçak, për të ndërmjetësuar në dialog dhe për të kërkuar zgjidhje për çështje të tjera rajonale.
Serbia dhe Kosova pritet të bëjnë “përparim konkret drejt një marrëveshjeje gjithëpërfshirëse dhe ligjërisht të detyrueshme për normalizimin e marrëdhënieve” dhe BE rithekson se pret që “të gjitha marrëveshjet e kaluara të respektohen plotësisht dhe të zbatohen pa vonesë”.
“Ne u bëjmë thirrje të dyja palëve që të angazhohen në mënyrë konstruktive në zgjidhjen e mosmarrëveshjeve të tyre dypalëshe dhe të përmbahen nga veprimet e njëanshme dhe provokuese që mund të çojnë në tensione dhe dhunë dhe retorikë që nuk janë të përshtatshme për dialog”, thuhet në dokument.
Përgjegjësia për sigurimin e paqes dhe stabilitetit
BE-ja u kujton të dyja palëve se kanë një “përgjegjësi të përbashkët për sigurimin e paqes dhe stabilitetit” dhe thekson se kjo është e rëndësishme për “stabilitetin dhe zhvillimin e të gjithë rajonit dhe sigurimin e rrugës evropiane”.
Dokumenti kujton se anëtarësimi në BE bazohet në “reforma të besueshme” dhe në parimin e meritave të veta, por BE-ja mbështet idenë e integrimit gradual të rajonit tashmë në fazën e anëtarësimit, njofton një ndihmë financiare prej një miliard eurosh për të lehtësuar pasojat e krizës energjetike dhe thekson rëndësinë e BE-së dhe Ballkanit Perëndimor në dritën e agresionit rus kundër Ukrainës.
Përparimi i bërë nga vendet e Ballkanit Perëndimor që nga samiti i fundit në Brdo pranë Kranjit në tetor 2021 është i mirëpritur dhe liderët e BE-së i bëjnë thirrje Komisionit Evropian, Përfaqësuesit të Lartë dhe Këshillit të BE-së “të avancojnë integrimin gradual të rajonit”.
BE-ja mirëpret vendosmërinë e partnerëve nga Ballkani Perëndimor “për të mbështetur vlerat dhe parimet bazë evropiane në përputhje me të drejtën ndërkombëtare” dhe përkushtimin e vendeve për të drejtat themelore dhe respektimin e demokracisë, sundimit të ligjit dhe luftës kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar.
Drafti thekson se “agresioni në rritje rus kundër Ukrainës kërcënon paqen, sigurinë evropiane dhe globale” dhe thekson se tani, gjatë luftës në Ukrainë, është më e rëndësishme se kurrë të “qëndrojmë së bashku”, të jetë një “shenjë e qartë për orientimi strategjik i partnerëve” nga Ballkani Perëndimor.
Ndikimi negativ i luftës ruse kundër Ukrainës
Në funksion të “thellimit të bashkëpunimit tonë me partnerët, ne u bëjmë thirrje atyre të bëjnë përparim të shpejtë dhe të qëndrueshëm drejt përafrimit me politikën e jashtme dhe të sigurisë së përbashkët evropiane të BE-së dhe të veprojnë në përputhje me rrethanat, duke përfshirë masa kufizuese” kundër Rusisë, thekson teksti.
Në të njëjtën kohë, BE-ja mirëpret vendet e Ballkanit Perëndimor që janë rreshtuar me politikat evropiane.
Draft-deklarata bën thirrje për punë të përbashkët në luftën kundër ndikimit negativ të luftës së Rusisë kundër Ukrainës dhe pret të ndërtojë një “bazë të fortë ekonomike për të ardhmen”.
Dokumenti nënvizon se Rusia mban të gjithë përgjegjësinë për krizën aktuale energjetike dhe ekonomike dhe shton se BE do të ofrojë mbështetjen e saj për Ballkanin Perëndimor në luftën kundër efektit negativ në ekonomi dhe shoqëri.
Më pas BE-ja rikujton paketën e ndihmës energjetike në shumën prej një miliard euro grante dhe se investimet e mundshme dy miliardë e gjysmë euro do të ndihmojnë rajonin të zbusë pasojat e krizës dhe të përshpejtojë tranzicionin energjetik.
Shtohet se “500 milionë euro nga kjo paketë do të shkojnë direkt si ndihmë emergjente për familjet dhe bizneset e vogla, ndërsa 500 milionë euro të tjera do të jenë mbështetje e pakthyeshme për pavarësinë energjetike, tranzicionin në përmirësimin e infrastrukturës së gazit dhe energjisë elektrike”.
Forcimi i tranzicionit energjetik në rajon
BE konfirmon se do të përfshijë rajonin në prokurimin e përbashkët evropian të burimeve të energjisë dhe shton se “Ballkani Perëndimor do të përfshihet në mekanizmin evropian për sigurinë e furnizimit me ushqim që në fillim, me mbështetje të mëtejshme për sektorin e bujqësisë, për të cilat 560 milionë euro do të ndahen në shtatë vitet e ardhshme”.
Drafti përmendi gjithashtu planin ekonomik dhe investues, i cili parashikon një “paketë investimi ambicioze” me gati 30 miliardë euro për rajonin, duke përfshirë nëntë miliardë euro grante për projekte nga fondet IPA, si dhe një axhendë të gjelbër dhe dixhitale.
Kjo ndihmë, thuhet në deklaratë, duhet të forcojë tranzicionin energjetik në rajon.
Deklarata njofton gjithashtu “angazhimin e mëtejshëm politik të BE-së në rajon”, përmes mbajtjes së rregullt të samiteve në nivelin më të lartë politik dhe bashkëpunimit sektorial në fusha me interes të përbashkët në fusha të ndryshme të bashkëpunimit.
Në draft përmendet edhe harmonizimi i politikës së vizave të vendeve të Ballkanit Perëndimor me politikën e vizave të BE-së.
“Menaxhimi i migracionit është një sfidë dhe përgjegjësi e përbashkët”, thuhet në dokument.
Çmime më të ulëta roaming në 2023
Harmonizimi i politikës së vizave është për BE-në një hap me “rëndësi urgjente dhe vendimtare” në mënyrë që regjimi pa viza midis BE-së dhe Ballkanit të vazhdojë të funksionojë.
BE pret që rajoni të forcojë marrëveshjet e ripranimit me vendet e origjinës së emigrantëve dhe të forcojë bashkëpunimin me linjat ajrore në luftën kundër migrimit të parregullt në rrugën perëndimore-ballkanike dhe thekson se do të vazhdojë të ofrojë ndihmë për rajonin, politikisht dhe financiarisht në këtë zonë.
Unioni mirëpret përpjekjet e Ballkanit Perëndimor në luftën kundër migracionit të paligjshëm.
Pritet që në Tiranë të nënshkruhet deklarata e operatorëve nga BE dhe Ballkani Perëndimor, si hapi i parë për uljen e çmimeve të roaming në vitin 2023.
Vendet anëtare ranë dakord për tekstin e dokumentit dhe presin që partnerët nga Ballkani Perëndimor t’i bashkohen deklaratës. /tesheshi.com/
