Nga Harilla Koçi
Diku, në pjesën veriore të sarajeve të familjes së njohur të Vlorajve, vetëm pak metra larg saj, aty ku sot ndodhet hotel ‘Sazani’, ka qenë një godinë dy katëshe, e cila nga vlonjatët e vjetër njihej me emrin “Shtëpia e kosovarëve”.
Godina, dëshmi e kontributit të Isa Boletinit për qeverinë e Vlorës
Godina që ka ekzistuar në Vlorë deri në vitin 1925, ka qenë dëshmi e ngjarjes më të rëndësishme në historinë e Shqipërisë, asaj të Shpalljes së Pavarësisë Kombëtare. Ngrehina dy katëshe, lidhet me emrin e personazhit të njohur të lëvizjes patriotike shqiptare nga Kosova, Isa Boletinit.
Sipas historianëve, Isa Boletini mbërriti në Vlorë një ditë pas aktit të shpalljes së pavarësisë, në krye të disa dhjetra luftëtarëve, të gatshëm të mbronin me jetën e tyre qeverinë dhe tërësinë territoriale të shtetit të parë shqiptar. Ai u vendos në këtë godinë. Ndërkohë, në ato ditë të vështira, trupat e komanduara nga Isa Boletini u vendosën në dy pozicione, në krye të lagjeve “Muradie” e “Topana”, të cilat vlerësoheshin nga strategët ushtarakë të kohës si mjaft të favorshme për realizimin e detyrës së mbrojtjes së aktivitetit të qeverisë së Pavarësisë.
Kufijtë e këtyre dy lagjeve, ndër më të vjetrat në qytetin e Vlorës, u bënë edhe barriera e pakapërcyeshme për çdo tentativë të mundshme të kundërshtarëve të aktit më të madh të historisë së Shqipërisë, pavarësisë së saj. Për ditë dhe javë të tëra, trupat e komanduara nga Isa Boletini qëndruan në rojë të aktivitetit të qeverisë së drejtuar nga Ismail Qemali. Por, historia e patriotit të njohur nga Kosova nuk mbaron këtu. Ajo do të vazhdojë edhe në vitet pasardhëse. Pas largimit të tij nga Vlora, Isa Boletini la në shërbim të qeverisë së Ismail Qemalit, 25 burra nga Kosova.
Kosovarët, në Vlorë deri në vitin 1925
Luftëtarët nga Kosova qëndruan në Vlorë deri në vitin 1925. Ata cilësoheshin si një trupë e zgjedhur dhe mjaft besnike ndaj Ismail Qemalit, duke zbatuar detyrat e lëna nga komandanti i tyre. 25 kosovarët i shërbyen qeverisë së përkoshme dhe, më pas, vendosjes së rendit në Vlorë për vite me rradhë. Shtëpia e tye ishte godina 2 katëshe, në afërsi të sarajeve të familjes Vlora, e cila u ishte dhënë në shenjë mirënjohjeje. 25 kosovarët, qëndruan aty deri në vitin 1925. Ishte pikërisht ky momenti kur nis të marrë jetë një projekt i bashkisë së atëhershme të qytetit, për të ndërtuar një lulishte të madhe në zemër të Vlorës, atje ku ajo është edhe sot, në Sheshin e Flamurit.
Bashkë me sarajet e Vlorajve u rrafshua edhe godina dykatëshe. Të dy këto objekte, dëshmitare të periudhës së Pavarësisë, u prishën për t’ja lënë vendin një mjedisi të gjelbëruar që edhe sot përbën një nga krenaritë e Vlorës, por që nuk do ishte keq që ajo shtëpi historike të ekzistonte së bashku me sarajet, po aq historike të Vlorajve.
Godina dykatëshe ka mbetur edhe sot në kujtesën e të moshuarve, me emrin “Shtëpia e kosovarëve”. Disa prej tyre u larguan drejt vendlindjes, në vitin 1925. Por disa syresh qëndruan në Vlorë, duke u bërë pjesë e komunitetit vlonjat. Ata ndërtuan këtu jetën, krijuan familje, lanë pas trashëgimtarë.
Një rrugë me emrin e Isa Boletinit
Në këtë sfond të ngarkuar me ngjarje, godina dy katëshe e emërtuar “Shtëpia e kosovarëve”, që qëndronte aty ku sot është lulishtja e Sheshit të Flamurit, është simbolika e një ideali të përbashkët të të gjithë shqiptarëve, nga të gjitha trevat e Shqipërisë. Prej saj nuk ka mbetur asnjë foto, por kujtimi i saj është i gjallë. Në përkujtim të kësaj ngjarjeje dhe si mirënjohje ndaj kontributit të shqiptarëve të Kosovës në çështjen e pavarësisë, bashkia i ka vendosur emrin e Boletinit, një rruge të qytetit. /tesheshi.com/
