Pas hapjes së ambasadave më 2 korrik 1990, do ishte ikja e Kadaresë, me 24 tetor të po atij viti, që do trondiste themelet e regjimit komunist. Nëpërmjet valëve të radios “Zëri i Amerikës”, në edicionin e lajmeve të orës 18:00, drejtuesi i seksionit shqip, Elez Biberaj, dha njoftimin se shkrimtari Ismail Kadare kishte kërkuar azil politik në Francë. Menjëherë pas këtij njoftimi ai u lidh drejtpërdrejt me shkrimtarin, me të cilin zhvilloi një intervistë disaminutëshe. Aty Kadare shpjegoi arsyet pse e kishte ndërmarrë atë veprim. Sipas tij, një nga këto arsye ishte politika që po ndiqte Tirana zyrtare dhe deklaroi se do të kthehej në Shqipëri vetëm kur të vendosej një demokraci e vërtetë.
Dy javë pas kësaj ngjarje, në Tiranë propaganda kishin ndezur motorrët dhe ky lajm qe cilësohej më së shumti tradhëti diskutohej gjerësisht. Madje mbledhja e plenumit të 12-të të Komitetit Qendror të PPSH më 6-7 nëntor 1990, u fokusua në diskutime pikërisht rreth arratisë së Kadaresë dhe intervistës së tij në Zërin e Amerikës.
Vlen të veçohet aty epiteti “jashtëqitje” që iu bë Kadaresë, ikjes së tij, ngjashëm si në rastin e të ikurve me hyrjen në ambasada. Madje është aluduar se dhe vetë Kadare e ka përdorur këtë epitet ndaj tyre, për ta pësuar muaj më vonë me po të njëjtin. Po nga kush? Jo nga ndonjë partiak par exelence, por nga një prej figurave më të shquara të artit shqiptar, posaçërisht atij kinematografik, ministrit të Kulturës në qeverisjen e parë të PD-së pas 22 marsit 1992, Dhimitër Anagnosti. Së paku duke iu referuar atyre çfarë ka thënë Ramiz Alia në plenium.
“Ja, sot lexova një intervistë që Dhimitër Anagnosti i kishte dhënë “Figaros”. Kishte folur shumë mirë, e kishte interpretuar shumë drejt çështjen e Ismail Kadaresë. Arratisjen e Ismail Kadaresë, – ishte shprehur, – e quajnë jashqitje. Kishte thënë që procesi i zhvillimit e i demokratizimit në Shqipëri po ecën normalisht dhe se Ismail Kadareja i kishte të tëra kushtet e gëzonte të tëra të drejtat e liritë në Shqipëri. Rruga që zgjodhi ai nuk është e drejtë, nuk e çon përpara demokratizimin e përparimin e atdheut, është krejt në kundërshtim me konceptin e intelektualëve tanë e të tjera, e të tjera. Pra, nuk është gabim t’u japësh intervista të huajve, por problemi është se çfarë thua, si i interpreton problemet që kemi sot”, shprehet ish-presidenti i fundit komunist.
Dhimitër Anagnosti, megjithatë, mbetet ndër figurat më të papërfolura e më të fisme të artit shqiptar. Përgjatë viteve të tranzicionit, ai, përveçese ushtroi për pak kohë detyrën e minsitrit të Kulturës, i qëndroi larg politikës dhe mbeti i angazhuar vetëm me impenjimet e tij artistike.
Më poshtë mund të lexoni të gjitha procesverbalet e mbledhjes, ku Kadareja është përsonazh kryesorë në debatet e kupolës komuniste. /tesheshi.com/
