Ekziston një doktrinë në manualin strategjik të Izraelit që është aq e tmerrshme sa edhe e keqkuptuar – një doktrinë e mbështjellë me paqartësi dhe e lindur nga frikërat më të errëta të kombit izraelit.
Në mes të luftës me Iranin, pati spekulime nëse Izraeli do të përgjigjej me një hap përfundimtar.
Përgjigja, e njohur edhe si “Opsioni i Samsonit”, i referohet gatishmërisë së Izraelit për t’u mbështetur në armë bërthamore dhe për t’i përdorur ato nëse përballet me mundësinë e shkatërrimit.
Emri nuk u zgjodh rastësisht. Samsoni është një personazh biblik që gjeti forcën për të shembur shtyllat e Tempullit të Dagonit, duke mposhtur armiqtë e tij dhe veten në një epilog apokaliptik.
Kur u zhvillua “Opsioni i Samsonit”?
Koncepti u shfaq në dekadat e para të Shtetit të Izraelit, kur mbijetesa për kolonët ishte çështje opsionesh dhe mbrojtjeje, në krahët e një ekonomie më të dobët se sot dhe me traumat e Luftës së Dytë Botërore që ende e përndoqnin vendin.
Në vitin 1986, Mordechai Vanunu zbuloi detaje të arsenalit bërthamor të Izraelit për median britanike, dekada pas objektit bërthamor Dimona, i cili ishte i mbështjellë në fshehtësi në Negevin (shkretëtirë, hebraisht) izraelit.
Pas kësaj, bota e kuptoi – armët bërthamore nuk janë një relike e Luftës së Ftohtë, por një doktrinë mbrojtëse kombëtare.
Edhe pse nuk u konfirmua publikisht, as nuk u mohua nga komuniteti më i gjerë ushtarak izraelit, termi “Opsioni Samson” u bë popullor në qarqet shoqërore, ushtarake dhe të tjera falë Seymour Hersh, i cili në vitet 1990 botoi librin “Opsioni Samson: Arsenali Bërthamor i Izraelit dhe Politika e Jashtme Amerikane”.
Hersh, në librin e tij dhe dokumentet e deklasifikuara të paraqitura si provë, njoftoi se Izraeli zotëron një arsenal bërthamor të sofistikuar. Në libër, ai gjithashtu pretendon se Izraeli ka zhvilluar një doktrinë të hakmarrjes masive që në fakt është “Opsioni Samson”.
“Një analist amerikan i mbrojtjes, në një bisedë shumë vite më vonë rreth përpjekjeve të Izraelit për të realizuar një opsion bërthamor pas Luftës së Suezit, bëri pyetjen dhe përgjigjen retorike të mëposhtme: ‘Çfarë mësimi nxjerrin Shtetet e Bashkuara nga Kriza e Suezit?’”
“Është tmerrësisht e rrezikshme të pengosh Izraelin të bëjë atë që e konsideron thelbësore për sigurinë e tij kombëtare.”
Simbolizëm i thellë
“Opsioni Samson” nuk është vetëm një akt i hedhjes së një bombe bërthamore, por një pohim i fuqisë. Fraza brutale biblike për Izraelin është e qëllimshme dhe dërgon mesazhin: “Nëse biem në humnerën e apokalipsit, ju ejani me ne”.
Libri i Avner Cohen, “Izraeli dhe Bomba”, zbuloi se Izraeli kaloi pragun e armëve bërthamore në prag të Luftës Gjashtëditore në vitin 1967, por mbetet i paqartë në lidhje me aftësinë e tij bërthamore deri më sot. Martin Van Creveld shkroi në librin e tij “Kultura e Luftës” se çdo diskutim mbi armët bërthamore të Izraelit në Izrael mund të çojë në arrestim, gjyq dhe burgim. Prandaj, autorët izraelitë, kur flasin për armët bërthamore, përdorin terminologji të tilla si armët e fundit të botës dhe “Opsioni Samson”.
Është ende një opsion
Edhe pse Samsoni nuk përmendet në përpjekjet bërthamore të Izraelit, Samsoni është mishërimi, siç thonë ata, i të ashtuquajturit “hapi i fundit” që Izraeli, nëse gjykojnë, “mund të ndërmarrë për të ruajtur sigurinë dhe mbijetesën e tij ushtarake, por edhe kombëtare”.
“Flota jonë e nëndetëseve vepron si një pengesë për armiqtë tanë”, tha Netanyahu në një fjalim të vitit 2016. “Ata duhet të dinë se Izraeli mund të sulmojë, me forcë të madhe, këdo që përpiqet t’i dëmtojë ata.”
Një muaj pas sulmit të Hamasit në Izraelin jugor në vitin 2023, një ministër qeveritar sugjeroi publikisht se hedhja e një bombe bërthamore nga Izraeli në Rripin e Gazës ishte “një nga opsionet”.
Doktrina e Ben Gurionit, një prej presidentëve të preferuar të Izraelit, mbi zhvillimin e armëve bërthamore mbetet sot karta që Izraeli ka nën mëngë si një fuqi rajonale në Azinë Perëndimore, ose Lindjen e Mesme.
Mbrojtje e fortë nga raketat, forcë ushtarake dhe këmbësorie, deri në – sipas vlerësimeve të shumta ndërkombëtare që dolën në vëmendjen e publikut veçanërisht gjatë sulmit ndaj Iranit – një arsenal të konsiderueshëm bërthamor të padeklaruar.
Faza e krizës së operacionit “Luani në Ngritje” (Am Qalavi, Hebraisht) ka ngritur pyetjen në qarqet e analizave ushtarake – a do të përgjigjet Irani si një fuqi bërthamore dhe a do ta përdorë Izraeli “mjetin e fundit”?
Një armëpushim u shpall dje më 24 qershor 2025, megjithatë, ende pretendohet se konflikti mund të përshkallëzohet në momentet në vijim dhe në të njëjtat momente, bota do të pyesë veten se cili vend në Lindjen e Mesme do të hapë një kapitull të ri në historinë e armëve bërthamore ose parandalimit – Irani apo Izraeli? /tesheshi.com/
