Duke gjykuar nga raportet në shumë vende evropiane, Gjermania është në prag të kolapsit, pavarësisht prosperitetit të saj. Disa besojnë se rënia e Gjermanisë në humnerë po tërheq gjithë Evropën poshtë. Një ngushëllim për berlinezët është se ata ndihen “të varfër por seksi”, siç tha një ish-kryetar i bashkisë së qytetit. Por edhe këto siguri janë tronditur. Të dielën, korrespondenti në largim i Financial Times në kryeqytetin gjerman deklaroi se Berlini është në një spirale në rënie. Dhe se bëhet “i pasur, por i mërzitshëm”.
Megjithatë, gjërat nuk janë aq të thjeshta. Gjermania nuk u bë brenda natës “motori me avull i Evropës”. Dhe nuk do të shembet brenda natës. Por për të kuptuar të tashmen ia vlen të reflektosh për të kaluarën. Të paktën të kaluarën e afërt.
Rikthim në vitet ’90
Deri në ribashkimin në vitin 1990, Gjermania Perëndimore në atë kohë ishte një protektorat dashamirës. Fuqia e saj financiare i dha asaj fuqi të butë, por jo aftësinë për të krijuar një politikë autonome. Dhe në asnjë rast e drejta për t’i kaluar “laboratorëve politikë” të mëdhenj të Evropës, Britanisë së Madhe dhe Francës.
Por ndarja ishte një trill i historisë që nuk mund të vazhdonte përgjithmonë. Me Traktatin “2+4”, i cili në thelb ishte një Traktat i Paqes i vonë, aleatët hoqën dorë nga të drejtat e tyre sovrane në tokën gjermane dhe pas disa vitesh elitat amerikane filluan të kërkojnë më shumë “udhëheqje” nga Berlini. Edhe presidentët “demokratë” si Bill Clinton e ngritën këtë çështje.
“Lidership” gjerman për Europën?
Kancelari socialdemokrat Gerhard Schröder pati fatin ta bënte të qartë se “Gjermania do t’u shërbejë interesave të saj, ashtu si çdo vend tjetër”, gjë që ndoshta nuk i pëlqeu presidentit francez Zhak Shirak në atë kohë. “Aritmitë” u panë nga shtypi ndërkombëtar në aksin franko-gjerman të BE-së. Situata u përmirësua disi pas një vizite të Shirakut në Potsdamin idilik, por kundërshtimet për “aritmitë” franko-gjermane vazhduan, për të mos thënë se nuk kanë pushuar deri më sot.
Aq sa shqetësohej The Economist në fund të viteve 1990 se Gjermania është “i sëmuri i Evropës”, i cili dëshiron por nuk mund të jetë ylli, ai ishte edhe më i shqetësuar në 2013 sepse Gjermania është “hegjemon ngurrues” që mundet, por nuk do të marrë përgjegjësi.
Introversioni i Evropës
Amerikanët e dinë mirë, gjermanët tani po e ngulitin: Një fuqi e madhe kritikohet kur udhëheq, por edhe kur nuk e bën. Kur ndërhyn, por edhe kur qëndron joaktiv. Është e sigurt se qeveria që do të dalë nga zgjedhjet e shkurtit nuk e imagjinon Gjermaninë si një “Zvicër të madhe” që mbështetet në performancën e saj të eksportit dhe jo duke u përzier në çështjet politike.
Por problemi nuk është aq shumë ngurrimi i Gjermanisë për të marrë një rol udhëheqës në Evropë, sa që Evropa në tërësi po i shmanget rolit të saj udhëheqës dhe po zhytet në një introversion mosmirënjohës dhe pa rrugëdalje. Dëshmi: Pothuajse asnjë nga gjashtë vendet anëtare themeluese të BE-së së dikurshme nuk ka aktualisht një qeveri të qëndrueshme dhe të fortë. Përjashtimi i vetëm është Luksemburgu modest, por i pasur, ku kristiandemokrati Luc Frieden mbush një vit si kryeministër dhe askush nuk ka ndërmend ta largojë atë.
Me sa duket, zhvendosja ndërkombëtare e Luksemburgut është më e madhe se madhësia e tij. Prandaj qeveria e vendit së fundmi nënshkroi edhe një marrëveshje bashkëpunimi me SHBA-në në fushën e teknologjisë hapësinore (!). Por le të jemi të sinqertë: Evropa ka nevojë për lidership më të fortë nëse dëshiron vërtet të përballet me sfidat e sotme. /tesheshi.com/
