Shkrimi i lashtë linear elamit misterioz, i përdorur midis 2300 dhe 1800 para Krishtit, në zonën e Iranit jugor thuhet se më në fund është deshifruar, edhe pse disa ekspertë janë ende skeptikë.
Për më tepër, është e mundur që artefaktet e përdorura për të deshifruar mbishkrimet nuk janë marrë në mënyrë legjitime.
Vetëm rreth 40 shembuj të njohur të shkrimit linear elamit kanë mbijetuar sot, duke e bërë të vështirë dekodimin e plotë. Por ekspertët në hulumtimin e ri pohojnë se ia kanë dalë.
Domethënë, shkencëtarë të tjerë kishin arritur më parë të deshifrojnë disa mbishkrime lineare elamite, dhe autorët e studimit të ri i ndoqën ato vepra të mëparshme duke krahasuar sistemin e shkrimit në tetë mbishkrime lineare elamite me tekstet e shkruara në kuneiform.
Kuneiforma tashmë është deshifruar. Meqenëse daton afërsisht nga e njëjta periudhë kohore, ndoshta përmban emrat e të njëjtëve sundimtarë dhe titujt e tyre, dhe përdor disa nga të njëjtat terma për të përshkruar sundimtarët.
Ekspertët deklarojnë se përmes kësaj procedure kanë arritur të zbulojnë kuptimin e shumë simboleve të tjera të alfabetit elamit, por se rreth 3.7 për qind e karaktereve elamit mbeten ende të panjohur. Konkretisht, kjo shkronjë ka më shumë se 300 simbole që paraqesin tinguj të ndryshëm, si për shembull një shenjë në formën e gjysmëhënës që tingëllon si “pa”, shkruan Science Alert.
Ekipi përktheu një tekst të shkurtër që thotë: “Puzur-Sushinak, mbreti i Awan. Hyjnia Insushinak e do atë”. Ai shton se kushdo që rebelohet kundër Puzur-Sushinak duhet të shkatërrohet. Shkencëtarët në hulumtim deklarojnë se më shumë përkthime të teksteve të plota do të publikohen në të ardhmen.
Arkeologu Francois Desset i Universitetit të Teheranit dhe Qendra Kombëtare Franceze për Kërkime (CNRS) nuk pranuan të komentojnë mbi rezultatet. Live Science kontaktoi disa ekspertë të tjerë të palidhur me hulumtimin për mendimet e tyre. Shumica ose refuzuan komentin ose nuk u përgjigjën në kohë për publikimin e artikullit.
Megjithatë, asiriologu Jacob Dahl nga Universiteti i Oksfordit shprehu mendimin e tij dhe tha se ishte i dyshimtë për gjetjet. Ai studion shkrimin Proto-Elamit dhe nuk u pajtua me deklaratën e arkeologut në studim se Proto-Elamite dhe Linear Elamite janë të lidhura ngushtë.
Përveç kësaj, ai është i shqetësuar se analiza e ekipit përdori mbishkrime të gjetura në sitin arkeologjik të Konar Sandal të epokës së bronzit, që ndodhet afër Jiroft, një qytet në Iran.
“Ato mbishkrime kanë karakteristika të dyshimta, mund të jenë të falsifikuara. Edhe pse artefaktet nga Konar Sandal nuk i përkasin grupit të tetë mbishkrimeve të reja që ishin kyçe për deshifrimin, fakti që ato nuk janë përdorur fare është i dyshimtë”, tha Dahl. /tesheshi.com/
