Dhe njeriu i fundit nga një fis indigjen brazilian që ishte viktimë e një masakre gjatë shekullit 20 në disa ndërhyrje të popullsisë shumicë, ka vdekur si rezultat i COVID-19.
Aruká Juma vdiq të mërkurën midis moshës 86 dhe 90 vjeç dhe ishte anëtari i fundit mashkull i fisit Juma, i cili dikur numëronte 15,000 njerëz.
Masakrat e shpeshta gjatë shekullit 20 ulën popullsinë e fisit.
Deri në vitin 2002, kishin mbetur vetëm pesë – Aruká Juma, tre vajzat dhe nipi i tij, shkruan Telegrafi britanik.
Fiset braziliane janë një grup veçanërisht i prekshëm në pandeminë COVID-19 për shkak të izolimit, stilit të zakonshëm të jetesës dhe kujdesit të dobët shëndetësor.
Në fillim të pandemisë, fise të shumta indigjene u përpoqën të izolonin veten nga bota e jashtme duke mbyllur rrugët dhe duke zmbrapsur vizitorët. Por përpjekje të tilla dështuan dhe virusi gjithsesi depërtoi në komunitetet autoktone.
Ata kanë gati 49,000 të infektuar dhe 969 të vdekur dhe 162 komunitete indigjene janë prekur, sipas qeverisë braziliane.
Pjesë e fajtorit për këtë është Instituti Federal i Shëndetit Indigjen, i njohur si Sesai. Të dhënat tregojnë se virusi u soll në të paktën tre rajone nga punëtorët e infektuar Sesai dhe një hetim i New York Times vitin e kaluar zbuloi më shumë se një mijë të infektuar midis punonjësve të Sesai-t, të cilët ishin të detyruar të punonin pa pajisje të përshtatshme mbrojtëse ose pajisje të mjaftueshme testimi.
Grupet autoktone, shumë prej të cilëve nuk kanë asnjë kontakt me botën e jashtme, përballen me kërcënime nga inkursione nga minatorë ose kompani bujqësore, të cilat janë përkeqësuar gjatë sundimit populist të presidentit Jair Bolsonar.
Si adoleshent në vitet 1960, Juma ishte dëshmitar i masakrës më të rëndë të popullit të tij, kur ata u sulmuan në territorin e tyre nga tregtarët me tapa gome dhe arra tropikale. Në atë kohë, 60 anëtarë të Juma-s u vranë, dhe vetëm shtatë prej tyre mbijetuan.
Për dekadat e ardhshme, ai bëri fushatë për njohjen federale të së drejtës së tij në tokën e Juma-s, por përpjekjet u penguan nga mungesa e burrave të tjerë Juma dhe vendimi i familjes për të lëvizur në një fis tjetër, Uru-eu-wau-wau, ku u martua vajza e tij.
Vajza e madhe e Juma-s, Borehá Juma, tha se ajo synon të ndjekë hapat e babait të saj.
“Unë dua të luftoj si babai im. Ai ishte një luftëtar. Tani jam unë jam një shef, edhe pse prejardhja është shuar”, tha ajo për Amazonia Real. /tesheshi.com/
