Çdo verë, shuma të mëdha parash ndryshojnë duart ndërsa klubet më të mirë të futbollit garojnë për lojtarët më të mirë. Më poshtë keni ndërtimin e skemës se si e gjitha kjo funksionon…
Në futboll qarkullojnë shuma të çmendura parash. Super-ylli brazilian Neymar u transferua së fundmi nga Barcelona në Paris Saint-Germain për 222 milionë euro (265 milionë dollarë). Kjo është më shumë se dyfishi i rekordit të mëparshëm prej 105 milion euro (125 milion dollarë), të paguara për lojtarin francez Paul Pogba. Dhe kjo u caktua vetëm vitin e kaluar. Nuk ka një kufi se sa mund të shpenzojë një skuadër për blerjen e lojtarëve. Pra, ku përfundon kjo?
Çfarë janë transfertat?
Futbolli është një treg global dhe lojtarët kryesorë zhvendosen vazhdimisht. Për shembull, David Beckham luajti për klube futbolli në Mbretërinë e Bashkuar, Spanjë, SHBA, Itali dhe Francë gjatë karrierës së tij. Lojtarët profesionistë nënshkruajnë kontrata me klube për një afat të caktuar deri në pesë vjet. Nëse një lojtar transferohet para skadimit të kontratës së tij, klubi i ri paguan kompensim për kontratën e vjetër. Kjo njihet si një tarifë transferimi.
Kur ndodhin transfertat?
Dy herë në vit. Rregulloret e FIFA-s përcaktojnë dy periudha vjetore gjatë të cilave klubet mund të blejnë lojtarë të huaj, të njohura si “dritaret e transferimit”. Dritarja më e gjatë e transferimit bie në ndërmjet sezoneve dhe më e shkurtra bie në mes të sezonit, por koha e saktë përcaktohet nga shoqatat e futbollit të vendeve të veçanta. Në shumë vende evropiane, dritarja e transferimit të verës mbyllet më 31 gusht. Në SHBA mbyllet më 9 gusht.
Vetëm kaq?
Jo. Lojtari, agjenti i tyre, klubi dhe të gjithë avokatët e tyre duhet të arrijnë një kontratë të re. Kjo përfshin detajet e pagave dhe shpërblimeve, siç janë bonot e nënshkrimit dhe besnikërisë. Lojtarët gjithashtu i nënshtrohen provimeve mjekësore për të kontrolluar se janë të aftë për të luajtur. Nëse kjo zbulon dëmtimet e pazbuluara më parë, kjo mund të ndikojë në madhësinë e tarifës së transferimit.
Kush i merr paratë?
Kjo shumë prej 222 milion euro nuk i paguhet Neymar. PSG e ka paguar atë në Barcelonë për të siguruar shërbimet e tij. Teknikisht, ata paguan klauzolën e blerjes në kontratën e vjetër të Neymar me Barcelonën, e cila ishte vendosur në 222 milion euro. Babai i Neymar, agjenti dhe të tjerët do të ndajnë një pagesë 38 milion euro (45 milion dollarë) për lehtësimin e lëvizjes, sipas disa raporteve.
PSG pastaj do të paguajë pagat e Neymar-it, rreth 45 milion euro (54 milion dollarë) një vit përpara taksave, dhe shpreson të ketë një fitim nga emri dhe imazhi i tij. Të drejtat e imazhit mund të jenë një pikë e madhe në kontekstin e negocimit të kontratave. Klubet në përgjithësi kërkojnë të drejtën ekskluzive për të kontrolluar se si shfaqet imazhi i lojtarit në reklama. Por lojtarët hezitojnë të heqin dorë nga mundësitë fitimprurëse për të fituar të ardhura nga reklamat. Pra, të gjitha palët duhet të bëjnë një marrëveshje. Për shembull, të ardhurat nga përdorimi i imazhit të lojtarit duhet të ndahen në 50/50 mes lojtarit dhe klubit.
Me Neymar, ajo bëhet edhe më komplekse. Barcelona ka thënë se ata kanë ndërmend ta padisin atë për shkelje të kontratës, sepse ai ka marrë paratë si pjesë e një shpërblimi bonus kur ai nënshkroi një kontratë të re vitin e kaluar. Klubi spanjoll kërkon 8.5 milionë euro dëmshpërblim, plus kthimin e një shpërblimi të fshehtë dhe 10% të asaj shume në interes.
Nga vijnë këto para?
Peshojnë shumë rëndë paratë në futboll. Të 20 klubet më të pasura në nivel global, të gjithë janë evropianë, kanë arritur 7.4 miliardë euro fitime në 2015-2016, sipas analizës së Deloitte. Klubi më i mirë ishte Manchester United, duke arritur 689 milion euro fitime. Burimet komerciale si; sponsorizimi dhe mallrat sportivë përbënin 43% të të ardhurave, pra kjo ishte feta më e madhe. Kjo do të thotë se ata presin shumë nga bluza PSG Neymar. Shitja e të drejtave të transmetimit përbënte 39%, por shitja e biletave për vetëm 18%. Këto shifra përjashtojnë tarifat e transferimit, por klubet gjithashtu mund të fitojnë para duke shitur lojtarë.
A nuk ka qenë gjithnjë “paraja e çmendur” në futboll?
Jo aq sa tani. Para vitit 1995, shumë klube europiane kishin kuota për lojtarët e huaj. Rregulli “Bosman” i atij viti i hoqi kufijtë për lojtarët nga BE dhe jashtë saj duke hapur një treg konkurrues ndërkombëtar. Tarifat e transferimit filluan të rriten, ashtu si edhe numri i lojtarëve të huaj. Deri në vitin 2016, gati 70% e futbollistëve anglezë të Premier League ishin shpërngulur.
Sot klubet më të mira vazhdojnë të bëhen më të pasura. Të ardhurat që vijnë nga televizioni janë një arsye për këtë. Në vitin 2016, 20 klubet e Premier League nënshkruan një marrëveshje tre-vjeçare prej 10.4 miliardë euro (13.4 miliardë dollarë) me transmetuesit televizë. Kjo ishte marrëveshja televizive më fitimprurëse e nënshkruar ndonjëherë në futbollin profesionist. Në Mbretërinë e Bashkuar, BT dhe Sky tani e paguajnë Premier League më shumë se 10 milionë Paund (12.9 milion dollarë) për të shfaqur çdo lojë.
Kjo fuqi ekstra e shpenzimeve po filtron përmes tarifave më të larta të transferimit. Klubet kanë shpenzuar më shumë para se kurrë në transferimet ndërkombëtare vitin e kaluar. Një rekord prej 4.79 miliardë dollarësh është shpenzuar në 14.591 marrëveshje në nivel botëror në 2016, sipas FIFA, ose rreth 328.000 dollarë mesatarish për një marrëveshje.
Përgatiti Alba Skëndaj – /tesheshi.com/
