Pas një polemike të gjatë që pothuajse hodhi në erë një plan ambicioz, ekspozita në Nante të Francës mbi Genghis Khan dhe mongolët jo vetëm që është hapur, por konsiderohet një sukses i madh.
Ekspozita përmban mbi 400 objekte që po ekspozohen për herë të parë në Evropë, disa prej të cilave janë gjetur në gërmimet vetëm tre vjet më parë. Përfshin pjesë të tilla si helmeta, tekstile, qeramikë dhe kartëmonedha.
Titulli i përgjithshëm është “Genghis Khan: Si e ndryshuan botën mongolët”. Është pjesë, siç shkruan Guardian, e një leximi të ri të rëndësisë gjeopolitike të perandorisë së madhe Han.
Raporti, shton gazeta britanike, kërkon të shikojë përtej klisheve kinematografike të luftëtarëve gjakatarë dhe të fokusohet në mësimet më të gjera dhe gjeopolitikisht të rëndësishme nga perandoria mongole e shekujve 13 dhe 14.
Në kohën e vdekjes së tij, ai ishte sovran mbi një zonë të gjerë, nga Kaspiku deri në Oqeanin Paqësor. Ai kontrollonte 22% të tokës së planetit, një perandori katër herë më e madhe se Aleksandri i Madh dhe dyfishi i Romës së Lashtë.
Megjithatë, ky plan rrezikoi të dështonte në vitin 2020.
Muzeu kishte akuzuar autoritetet kineze për ndërhyrje dhe përpjekje për të rishkruar historinë.
Fillimisht bashkëpunimi ishte me një muze kinez, por autoritetet kineze kërkuan që fjalët si “Genghis Khan”, “perandori” dhe “mongol” të hiqen nga ekspozita franceze. Ata kërkuan gjithashtu kontroll mbi materialin e ekspozitës (broshura, harta, etj.).
Kjo ishte në një kohë kur qeveria kineze kishte ashpërsuar qëndrimin e saj kundër mongolëve etnikë, shumë prej të cilëve jetojnë në provincën veriore kineze të Mongolisë së Brendshme.
Muzeu në Nante e ngriu projektin dhe i mohoi kërkesat, duke thënë se autoritetet kineze donin një tregim të njëanshëm të kulturës mongole.
Më në fund ekspozita vazhdoi në bashkëpunim me muzetë mongole.
“Perandoria Mongole ishte gjigante” me jehonë edhe sot e kësaj dite në çështje të tilla si marrëdhëniet midis Kinës dhe Rusisë, çfarë po ndodh në Iran dhe Evropën Qendrore, shpjegon kuratori i ekspozitës Bertrand Guyet.
Ai shton se një lexim i kujdesshëm i historisë së perandorisë mongole zbuloi sesi ajo u përball me ndryshimet klimatike, globalizimin dhe pandemitë shekuj para nesh. “Një nga arsyet e rënies së perandorisë mongole ishte përhapja e murtajës së madhe, e cila qarkullonte në rrugët kryesore që e kalonin atë”, tha ai.
Ekspozita do të zgjasë deri më 5 maj 2024. /tesheshi.com/
