Kancelarja gjermane Angela Merkel, 67 vjeçe, po tërhiqet politikisht. Ajo drejtoi ekonominë më të fortë evropiane për 16 vjet dhe la gjurmë të mëdha në trendet evropiane dhe botërore. Shumë pajtohen se pasardhësi i saj Olaf Scholz do të ketë një detyrë të vështirë, sepse trashëgimia që ajo la pas është shumë e pasur.
Merkel ishte gruaja e parë që mbajti postin e kancelares gjermane dhe liderja e parë politike që u rrit në ish-Gjermaninë Lindore. Me largimin e saj, ajo tha se mandati i saj u karakterizua nga kriza.
Për 16 vjet, Gjermania, por në një masë të madhe edhe politika e Bashkimit Evropian, silleshin rreth Merkelit. Revista prestigjioze Time e shpalli personin e vitit 2015. Interesant është fakti se Merkel është gruaja e parë që shpallet “Personi i Vitit” që nga koha kur ajo ndryshoi emrin e saj në “Njeriu i Vitit” deri në vitin 1999.
Një shkencëtare në lojën politike të pushtetit
Karriera politike e Angela Merkel, një shkencëtare me doktoraturë në kiminë kuantike, filloi gjatë rënies së Perdes së Hekurt në Evropë. Pas ribashkimit të Gjermanisë në vitin 1990, ajo u emërua Ministre për Gratë dhe Rininë.
“Armiqtë dhe politikanët e tjerë gjithmonë e kanë nënvlerësuar atë. Kur e kuptuan se një grua nga Lindja di ta luajë këtë lojë pushteti, ishte tepër vonë,” tha Ralph Bollmann, autor i biografisë “Angela Merkel, Die Kanzlerin und ihre Zeit”.
Ne kemi veçuar momentet më të rëndësishme në karrierën e saj politike dhe e para është dalja nga “hija” e mentorit të saj, ish-kancelarit Helmut Kohl. Kjo ndodhi në vitin 2001 kur ajo filloi të drejtonte Unionin Demokristian (Die Christlich Demokratische Union Deutschlands – CDU) dhe ishte lidere e opozitës në Gjermani.
Megjithatë, suksesi i saj më i madh erdhi kur ajo u emërua kancelare gjermane në zgjedhjet e vitit 2005, duke udhëhequr një koalicion të madh të përbërë nga CDU, partia e tij simotër bavareze, Unioni Kristian Social (CSU) dhe Partia Social Demokratike (SPD). Vetëm tre vjet më vonë, ajo u përball me krizën e saj të parë të madhe – krizën financiare globale. Ajo u përpoq të qetësonte tensionet në kohën e rënies së bankave gjermane.
Sinjale qetësuese në mot të turbullt
Së shpejti ajo tregoi guxim dhe priti liderët e tetë ekonomive më të mëdha në samitin e G8, duke përfshirë presidentin e SHBA George Ë. Bush dhe udhëheqësin rus Vladimir Putin.
Në skenën politike evropiane në atë kohë, ajo ishte në qendër të vëmendjes së bashku me presidentin francez Nicolas Sarkozy dhe kryeministrin italian Silvio Berlusconi. Në atë kohë u rrit kriza financiare, e cila krijoi presion në të gjithë Bashkimin Evropian. Borxhi publik i disa vendeve të BE-së ishte vazhdimisht në rritje, gjë që kërcënonte euron si monedhë. Merkel ofroi ndihmë me masa të rrepta shtrënguese ndaj vendeve të Evropës Jugore dhe ky proces u perceptua si tepër i rreptë, veçanërisht në Greqi. Megjithatë, edhe ish-ministri grek i financave, i cili luftoi kundër atyre kushteve strikte të shpëtimit ndaj Athinës, i bëri “homazhe” Merkelit për shpëtimin e monedhës evropiane.
“Nëse euro dështon, atëherë Evropa dështon,” paralajmëroi ajo në një kohë kur monedha ishte nën kërcënim serioz për shkak të rrëzimit financiar të vitit 2008.
Pragmatizëm i qetë dhe modesti e matur
Sipas Deutsche Ëelle, pragmatizmi i qetë dhe modestia e matur e Angela Merkel janë cilësitë që e bënë kancelaren gjermane të vlerësojë publikun. Kjo e lejoi atë të drejtonte katër qeveri, madje nganjëherë quhej “Nëna e kombit gjerman” ose thjesht “Mutti”.
Ndër deklaratat dhe pikëpamjet e saj të lavdëruara gjerësisht ishte ajo e vitit 2015, për respektimin e politikës së kufijve të hapur të BE-së, e cila mundësoi ardhjen e më shumë se një milion emigrantëve dhe refugjatëve, shumë prej të cilëve ikën nga lufta siriane. Megjithatë, një pakicë e zëshme kundërshtoi migrimin e hapur.
Merkel vuri në dukje se “refugjatët janë ndërgjegjja e Evropës”, ndërsa kritikët thanë se kjo politikë fillestare e dyerve të hapura inkurajoi valët e migracionit dhe inkurajoi ngritjen e partive nacionaliste populiste.
Kur u njoh si “Personi i Vitit”, u quajt edhe “Kancelarja e Botës së Lirë”, sepse tregoi guxim në përballjen me kriza të shumta, qofshin ato financiare, sociale apo politike. Merkel përpos që ishte gjithmonë një politikane diskrete, u takua edhe me liderë botërorë me të cilët nuk ishte shumë dakord, duke i konsideruar këto negociata tema me interes shtetëror, Merkel njihej edhe si një lidere krejtësisht modeste, e cila hasej nëpër dyqane ushqimore si njeri i zakonshëm.
Ajo mbeti e njohur për mbajtjen e duarve të saj në formë diamanti. Ajo tha se kjo e ndihmon të mbajë siç duhet. Partia e saj CDU përdori simbolin e diamantit për posterat e fushatës zgjedhore të përgjithshme të vitit 2013. Kështu ky simbol u bë sinonim i besimit dhe qetësisë.
Ajo nuk e zbuloi asnjëherë jetën e saj private. Publiku e dinte që bashkëshorti i saj Joachim Sauer ishte gjithashtu një shkencëtar, një kimist kuantik dhe profesor.
Gjatë krizës së shkaktuar nga koronavirusi, popullariteti i saj u rrit pasi ajo gjithmonë fliste seriozisht dhe me fakte për këtë temë.
Dy vite më parë ajo e bëri të qartë se nuk do të kandidojë më në zgjedhjet e 2021-shit.
Merkel shihej në mbarë botën si një person që ka një ndikim të vazhdueshëm në bllokun e fragmentuar dhe si dikush që mund të qetësojë dhe zbusë mosmarrëveshjet midis 27 vendeve anëtare të BE-së. Në Gjermani, një vend ku njerëzit e duan stabilitetin, tani po pyesin nëse pasardhësi i saj do të zbukurohet me kaq shumë “durim strategjik”.
Po tani?
Gazetarët e pyetën Merkelin se çfarë planifikon të bëjë në pension dhe ajo la të kuptohet se do të pushojë dhe nuk do të pranojë asnjë ftesë. Ajo ishte e vetëdijshme se do t’i duhej kohë për të kuptuar se detyrat e saj tani po kryheshin nga dikush tjetër. Ajo nuk e fshehu se i pëlqen ideja për të pasur kohë të lirë, sepse nuk e ka pasur shumë atë në 16 vitet e fundit.
