Raportuesja Speciale e OKB-së, Francesca Albanese, ka lëshuar një raport ku përmend disa gjigantë amerikanë midis kompanive që ndihmojnë pushtimin dhe luftën e Izraelit në Gaza. Kompani nga vende të tjera – nga Kina në Meksikë – janë gjithashtu të përmendura në këtë raport.
Francesca Albanese, Raportuesja Speciale e OKB-së për situatën e të drejtave të njeriut në territorin e pushtuar palestinez (oPt), ka publikuar një raport të ri që hartëzon kompanitë që dyshohet se ndihmojnë Izraelin në zhvendosjen e palestinezëve dhe gjenocidin e tij në Gaza, të cilin Albanese pohon se shkel ligjin ndërkombëtar.
Siç raportohet nga Al Jazeera të martën, raporti i fundit i Albanese, i prezantuar në një konferencë për shtyp në Gjenevë të enjten, më 3 korrik 2025, përmend 48 entitete korporative. Këto përfshijnë gjigantët amerikanë të teknologjisë Microsoft, Alphabet Inc. (kompania mëmë e Google) dhe Amazon. Një bazë të dhënash që përmban mbi 1,000 entitete korporative u përpilua gjithashtu si pjesë e hetimit.
“Pushtimi i përjetshëm [i Izraelit] është bërë terreni ideal i testimit për prodhuesit e armëve dhe kompanitë e mëdha teknologjike – duke ofruar furnizim dhe kërkesë të konsiderueshme, pak mbikëqyrje dhe zero llogaridhënie – ndërsa investitorët dhe institucionet private dhe publike përfitojnë lirisht”, thuhet në raport. “Korporatat nuk janë më të përfshira vetëm në pushtim – ato mund të jenë të përfshira në ekonominë e gjenocidit”, shtohet në të, duke iu referuar gjenocidit të vazhdueshëm izraelit në Rripin e Gazës.
Në opinionet e ekspertëve vitin e kaluar, Albanese sugjeroi se kishte “baza të arsyeshme” për të besuar se Izraeli po kryen gjenocid në enklavën e rrethuar palestineze. Raporti thotë se gjetjet e tij ilustrojnë “pse vazhdon gjenocidi i Izraelit” dhe përfundon: “Sepse është fitimprurës për shumë njerëz”.
Kompani të identifikuara të armëve dhe teknologjisë
Prokurimi i Armëve:
Blerja e avionëve luftarakë F-35 nga Izraeli është pjesë e programit më të madh të prokurimit të armëve në botë, që përfshin të paktën 1,600 kompani në tetë vende. Ky program drejtohet nga Lockheed Martin me seli në SHBA, me komponentë F-35 të prodhuar në nivel global.
Kompania italiane Leonardo S.p.A. është renditur si një kontribues i madh në sektorin ushtarak.
Korporata FANUC e Japonisë ofron makineri robotike për linjat e prodhimit të armëve.
Teknologjia dhe Mbikëqyrja:
Raporti thekson se si sektori i teknologjisë i ka mundësuar qeverisë izraelite të mbledhë, ruajë dhe përdorë të dhëna biometrike mbi palestinezët, “duke mbështetur regjimin diskriminues të lejeve të Izraelit”.
Microsoft, Alphabet dhe Amazon përmenden për ofrimin e aksesit pothuajse ekuivalent për Izraelin në teknologjitë e tyre të cloud dhe IA, gjë që rrit aftësitë e tij të përpunimit të të dhënave dhe mbikëqyrjes.
Firma amerikane e teknologjisë IBM është gjithashtu përgjegjëse për trajnimin e personelit ushtarak dhe të inteligjencës dhe menaxhimin e bazës së të dhënave qendrore të Autoritetit të Popullsisë, Imigracionit dhe Kufijve të Izraelit (PIBA), i cili ruan të dhëna biometrike mbi palestinezët.
Platforma amerikane e softuerëve Palantir Technologies thuhet se ka zgjeruar mbështetjen e saj për ushtrinë izraelite që nga fillimi i konfliktit në tetor 2023. Raporti sugjeron “baza të arsyeshme” për të besuar se Palantir ka ofruar teknologji të automatizuar parashikuese të policimit për vendimmarrje të automatizuar në fushën e betejës, përpunimin e të dhënave dhe krijimin e listave të objektivave, duke përfshirë edhe përmes sistemeve të inteligjencës artificiale si “Lavender”, “Gospel” dhe “Where’s Daddy?”
Kompani të tjera të përmendura në raport
Raporti gjithashtu liston disa kompani që zhvillojnë teknologji civile që shërbejnë si “mjete shumëfunksionale” për pushtimin e territoreve palestineze nga Izraeli:
Makineri të Rënda:
Caterpillar, Rada Electronic Industries e Leonardo, HD Hyundai e Koresë së Jugut dhe Volvo Group e Suedisë akuzohen për ofrimin e makinerive të rënda të përdorura për prishjen e shtëpive dhe ndërtimin e vendbanimeve të paligjshme hebraike në Bregun Perëndimor.
Platformat e Qirasë:
Booking.com dhe Airbnb përmenden për ndihmën ndaj vendbanimeve të paligjshme duke listuar prona dhe dhoma hoteli në territoret e pushtuara nga Izraeli. Airbnb hoqi përkohësisht nga lista e pronave vendbanimet e paligjshme në vitin 2018, por më vonë rifilloi listimin e tyre, duke dhuruar të ardhura për kauza humanitare – një praktikë që raporti e quan “larje humanitare”.
Furnizuesit e Energjisë:
Kompania Drummond e SHBA-së dhe Glencore e Zvicrës janë emëruar si furnizuesit kryesorë të qymyrit për energji elektrike në Izrael, shumica e së cilës vjen nga Kolumbia.
Sektori i Bujqësisë:
Bright Dairy & Food i Kinës, i cili është pronari kryesor i Tnuva, konglomerati më i madh ushqimor i Izraelit, akuzohet se ka përfituar nga toka e sekuestruar nga palestinezët në postet e paligjshme izraelite.
Infrastruktura e Ujit:
Netafim, një ofrues i teknologjisë së ujitjes me pika, 80 përqind në pronësi të Orbia Advance Corporation të Meksikës, dyshohet se ofron infrastrukturën për të shfrytëzuar burimet ujore në Bregun Perëndimor të pushtuar.
Institucionet Financiare:
Raporti tregon se obligacionet qeveritare luajnë një rol të rëndësishëm në financimin e konfliktit të vazhdueshëm. Disa nga bankat më të mëdha në botë, përfshirë BNP Paribas të Francës dhe Barclays të Britanisë, thuhet se kanë ndërhyrë për të lejuar Izraelin të mbajë primet e normave të interesit pavarësisht uljeve të vlerësimit të kreditit.
