Forcat Mbrojtëse të Izraelit (IDF) konfirmuan se kryen sulme të koordinuara gjerësisht në më shumë se 100 objektiva në të gjithë Iranin, duke përfshirë vende të rëndësishme bërthamore, ushtarake dhe infrastrukturore. Ndër objektivat e sulmuara ishte edhe objekti kryesor i pasurimit të uraniumit të Iranit në Natanz, i cili, sipas një deklarate nga ushtria izraelite, u dëmtua rëndë.
Sulmet vranë gjashtë shkencëtarë iranianë, përfshirë dy figura kyçe në programin bërthamor të Iranit, Mohammad Mehdi Tehranchi dhe Fereydoun Abbasi. Izraeli pretendon se objektivat e sulmeve ishin objekte dhe individë të përfshirë drejtpërdrejt në zhvillimin e armëve bërthamore iraniane, duke deklaruar se kjo ka për qëllim të zvogëlojë kërcënimin për “mbijetesën e shtetit izraelit”, shkruan Al Jazeera.
Cilët janë shkencëtarët e vrarë?
Agjencia e lajmeve Tasnim e Iranit i identifikoi Tehranchi-n dhe Abbasi-n si shkencëtarët më të mirë bërthamorë. Tehranchi, një fizikant teorik dhe president i Universitetit Azad, ishte tashmë nën sanksione të SHBA-së për veprim të dyshuar kundër interesave amerikane. Rezidenca e tij, së bashku me disa të tjera ku qëndronin shkencëtarët, u dëmtua rëndë.
Abbasi ishte ish-drejtor i Organizatës së Energjisë Atomike të Iranit dhe ish-anëtar i parlamentit. Ai kishte një doktoraturë në fizikë bërthamore dhe më parë i kishte mbijetuar një atentati në vitin 2010 që vrau kolegun e tij Majid Shahriari.
Shkencëtarët e identifikuar si Abdolhamid Minouchehr, Ahmadreza Zolfaghari, Amirhossein Feqhi dhe Motalleblizadeh u vranë gjithashtu.
Objektivi: Natanz
Sulmet shënjestruan konkretisht objektet nëntokësore të pasurimit të uraniumit në Natanz, duke përfshirë objektet shumëfunksionale me centrifuga dhe centrale elektrike. Ushtria izraelite tha se infrastruktura jetësore që mbështet programin e armëve bërthamore të Iranit ishte çaktivizuar.
Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike (IAEA) konfirmoi se deri më tani nuk kishte rritje të rrezatimit në vendet e prekura dhe nuk raportoi sulme ndaj objekteve të tjera kryesore bërthamore si ato në Isfahan, Bushehr ose Fordow.
Izraeli dhe shënjestrimi i shkencëtarëve
Kjo nuk është hera e parë që politika izraelite është drejtuar në eliminimin e figurave kryesore në programin bërthamor të Iranit. Në vitin 2020, Mohsen Fakhrizadeh, një ekspert kryesor bërthamor iranian, u vra duke përdorur një armë me telekomandë. Autoritetet iraniane akuzuan drejtpërdrejt Izraelin në atë kohë, megjithëse Tel Avivi nuk e ka marrë zyrtarisht përgjegjësinë.
Operacione të ngjashme janë kryer edhe në vitet e mëparshme. Mostafa Ahmadi Roshan u vra në vitin 2012 duke përdorur një bombë magnetike. Abbasi, një nga shkencëtarët e vrarë në sulmet e fundit, i mbijetoi një atentati në atë kohë.
Ndryshim në taktika dhe shkallë të sulmeve
Ndryshe nga sabotimet dhe atentatet e mëparshme, Izraeli tani është drejtuar në sulme ushtarake të drejtpërdrejta në shkallë të gjerë. Analistët besojnë se elementi kryesor i këtij operacioni është saktësia e jashtëzakonshme – një shenjë e inteligjencës dhe aftësive teknike shumë të zhvilluara.
Muhanad Seloom, një ekspert në studimet e sigurisë, tha se sulmet janë një tregues i “njohurive të thella të Izraelit për aftësitë dhe individët iranianë brenda sistemit”.
Sipas korrespondentes së Al Jazeera-s, Dorsi Jabbari, popullsia civile iraniane është në shok.
“Këto skena nuk janë parë që nga fundi i luftës Iran-Irak në vitin 1988,” tha ajo.
Ajo theksoi se intensiteti i sulmeve është shumë më i madh se shkëmbimet e zjarrit me raketa të vitit të kaluar midis dy vendeve, kur objektivat ishin objektiva ushtarake dhe infrastrukturore – jo qendra bërthamore dhe shkencëtarë.
“Ky nuk është një operacion i vetëm, por një fushatë e vazhdueshme. Ende nuk e dimë se kur do të përfundojë”, përfundoi Jabbari. /tesheshi.com/
