Ukraina, e cila po lufton një pushtim rus që nga shkurti i vitit 2022, po kërkon të anëtarësohet në NATO sa më shpejt të jetë e mundur, por anëtarët e aleancës ushtarake perëndimore janë të ndarë se sa shpejt duhet ndërmarrë ky hap, raporton Reuters.
Ndërsa vendet e Evropës Lindore duan që Kievit t’i ofrohet një lloj afati kohor në samitin e NATO-s në Vilnius në mes të korrikut, anëtarët perëndimorë si Shtetet e Bashkuara, Franca dhe Gjermania janë të kujdesshëm ndaj çdo lëvizjeje që mund ta sjellë aleancën më afër luftës me Rusinë.
Vendimi për të ftuar një vend në Traktatin e Atlantikut të Veriut duhet të merret me konsensus.
Asnjë anëtarësim gjatë luftës
Në samitin e saj në Bukuresht në vitin 2008, NATO ra dakord që Ukraina – e cila, ashtu si Rusia, ishte pjesë e Bashkimit Sovjetik deri në rënien e tij në 1991 – do t’i bashkohej përfundimisht aleancës. Por udhëheqësit e NATO-s deri më tani nuk kanë ndërmarrë asnjë hap konkret për këtë qëllim – si p.sh. dhënien e Kievit një të ashtuquajtur Plan Veprimi për Anëtarësim (MAP) – që do të përcaktonte një afat kohor për afrimin me bllokun.
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Jens Stoltenberg tha në Kiev në prill se Ukraina ka një vend në NATO, por nuk specifikoi një kornizë kohore. Ai më vonë e bëri të qartë se Ukraina nuk do të mund të bashkohej për sa kohë që lufta me Rusinë vazhdon.
Në fillim të qershorit, presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky konfirmoi këtë qëndrim dhe tha se Ukraina e kupton që nuk mund të pranohet në NATO derisa lufta vazhdon.
Neni 10 i Traktatit të Uashingtonit thotë se anëtarësimi në NATO është i hapur për çdo “vend evropian që është në gjendje të promovojë parimet e këtij Traktati dhe të kontribuojë në sigurinë e zonës së Atlantikut të Veriut”.
Tranzicioni i ushtrisë ukrainase
Që nga viti 1999, shumica e vendeve që kërkojnë të anëtarësohen në NATO kanë marrë pjesë në MAP, një program i krijuar për t’i ndihmuar ata të përmbushin disa kritere politike, ekonomike dhe ushtarake.
Aplikantët për anëtarësim duhet të jenë demokraci funksionale që i trajtojnë pakicat e tyre në mënyrë të drejtë, janë të përkushtuar ndaj zgjidhjes paqësore të konflikteve dhe tregojnë se janë të aftë dhe të gatshëm të kontribuojnë ushtarakisht në operacionet e NATO-s.
Megjithatë, është e paqartë se si do të duket procesi i anëtarësimit të Ukrainës.
Pavarësisht se nuk ka marrë MAP-in, ushtria e vendit ka bërë përparime të mëdha në kalimin në standardet e NATO-s që nga pushtimi rus 15 muaj më parë. Ky proces, në frontin ushtarak, do të përshpejtohet pasi Kievit gradualisht i mbarojnë armët dhe municionet sovjetike, ndërsa Perëndimi trajnon trupat ukrainase sipas standardeve të NATO-s dhe dërgon armë gjithnjë e më të avancuara në vend.
Në fund, sa shpejt dhe në çfarë kushtesh do të lejohet Ukraina të anëtarësohet në NATO, do të varet nga 31 shtetet aktuale anëtare, shkruan Reuters.
Çadër mbrojtëse
Duke u bërë anëtare e NATO-s, Ukraina do të vinte nën ombrellën mbrojtëse të Nenit 5 të Traktatit të Uashingtonit, i cili thotë se një sulm ndaj një aleati konsiderohet një sulm ndaj të gjithë aleatëve.
Klauzola e ndihmës reciproke e NATO-s është themeli i aleancës, e themeluar në vitin 1949 me qëllimin kryesor për të kundërshtuar rrezikun e një sulmi sovjetik në territorin aleat.
Në të njëjtën kohë, neni 5 përmendet si një nga arsyet kryesore pse Ukraina nuk mund të anëtarësohet në NATO ndërsa është në konflikt me Rusinë, pasi mund ta zhysë menjëherë aleancën në luftë aktive.
Kremlini ka thënë se do të shkaktojë probleme në vitet e ardhshme nëse Ukraina anëtarësohet në NATO. Ai paralajmëron se Moska do të sigurojë interesat dhe sigurinë e saj, të cilat sipas saj janë kërcënuar për më shumë se dy dekada duke zgjeruar aleancën e saj drejt lindjes drejt kufijve të Evropës me Rusinë.
Kremlini e ka parë prej kohësh zgjerimin e NATO-s në Evropën Lindore si dëshmi të armiqësisë perëndimore ndaj Rusisë – diçka që fuqitë perëndimore e mohojnë, duke thënë se aleanca është tërësisht mbrojtëse në natyrë – dhe e përmendi atë si një arsye kryesore për vendimin e saj për të dërguar dhjetëra mijëra trupa në Ukrainë. 24 shkurt 2022. /tesheshi.com/
