Më shumë se pesë miliardë, nga rreth 16 miliardë telefona celularë në botë, do të fshihen ose do të hidhen këtë vit, kanë vlerësuar ekspertët, por duke kërkuar që materialet që ato përmbajnë të riciklohen, raporton AFP.
Nëse do të vendoseshin njëri mbi tjetrin, telefonat celularë të papërdorur do të arrinin një lartësi prej 50,000 kilometrash, ose 100 herë më shumë se lartësia e Stacionit Ndërkombëtar të Hapësirës, njoftoi konsorciumi kërkimor WEEE.
Edhe pse ato përmbajnë ar, bakër, argjend, paladium dhe përbërës të tjerë që mund të riciklohen, pothuajse të gjitha këto pajisje të padëshiruara lihen pas, hidhen ose digjen, gjë që shkakton dëme të konsiderueshme në mjedis dhe shëndet.
“Telefonat celularë janë ndër produktet elektronike që na shqetësojnë më shumë”, tha Pascal Leroy, shefi ekzekutiv i WEEE, një aleancë jofitimprurëse e organizatave të menaxhimit të mbetjeve elektronike.
“Nëse nuk i riciklojmë materialet e rralla që ato përmbajnë, do të na duhet t’i nxjerrim ato në vende si Kina dhe Kongo”, tha Leroy për AFP.
Maja e ajsbergut
Telefonat celularë në fund të jetës janë vetëm maja e ajsbergut të rreth 45 milionë tonë mbeturinave elektronike globale që nuk riciklohen.
Shumë nga pesë miliardë celularët që do të tërhiqen nga qarkullimi këtë vit nuk do të përfundojnë në koshin e plehrave, por në vend që të përfundojnë në riciklim, do të mbeten të harruar në sirtarë, dollapë, garazhe, në shtëpi dhe biznese.
Sipas hulumtimit të kryer në gjashtë vende evropiane nga shtatori i këtij viti, një familje mesatare evropiane aktualisht ka rreth pesë kilogramë mbetje të tilla elektronike.
Sondazhi tregoi se 46 për qind e familjeve mbajnë pajisje të vogla elektrike dhe elektronike sepse mund të kenë nevojë, 15 për qind synojnë t’i rishesin dhe 13 për qind i mbajnë për shkak të “vlerës sentimentale”.
Eksportoni njohuri së bashku me mbetjet
“Njerëzit duket se nuk e kuptojnë se këto objekte në dukje të parëndësishme kanë vlerë të madhe dhe në shkallë globale ato përfaqësojnë një sasi të madhe,” thotë Leroy. “Megjithatë, mbetjet elektronike nuk do të grumbullohen kurrë vullnetarisht sepse kostot janë të larta. Prandaj legjislacioni është një domosdoshmëri”.
Këtë muaj, Parlamenti Evropian miratoi një ligj të ri që kërkon një karikues të vetëm për të gjithë telefonat inteligjentë, tabletët dhe kamerat e reja nga viti 2024. Kjo pritet të kursejë të paktën 200 milionë euro dhe të reduktojë mbetjet elektronike me disa mijëra tonë çdo vit.
Falë legjislacionit, Evropa mbledh shumë më tepër mbeturina elektronike sesa është e zakonshme në pjesë të tjera të botës. Në Evropë mblidhen 50 deri në 55 për qind e e-mbeturinave, dhe në vendet me të ardhura më të ulëta, më pak se pesë për qind.
Në të njëjtën kohë, mijëra tonë mbeturina elektronike nga vendet e pasura transportohen në vendet në zhvillim për riciklim. Shpesh mungojnë mjetet për asgjësimin e sigurt të këtyre mbetjeve, kështu që substancat e rrezikshme si merkuri ose plastika mund të ndotin tokën, të ndotin ujin ose të hyjnë në zinxhirin ushqimor.
“Ne zhvendosëm malet në Evropë,” thotë Leroy. “Tani ne duhet ta eksportojmë atë njohuri në pjesë të tjera të botës”. /tesheshi.com/
