Diplomacia ruse po monitoron në mënyrë aktive zhvillimin e një krize të re në marrëdhëniet midis Serbisë dhe Kosovës për shkak të targave dhe bllokimit të dy vendkalimeve kryesore – Brnjak dhe Jarinje në veri të Kosovës. Moska po përpiqet të jetë në kontakt të vazhdueshëm me autoritetet serbe, dhe theksi në deklaratat zyrtare ruse është vënë në rrezikun e një “skenari shkatërrues që kërcënon të gjithë rajonin”.
Ndërsa disa media ruse përshkruajnë pamjen e errët të një konflikti të mundshëm, autoritetet ruse po përdorin një mundësi të re për të rritur ndikimin e tyre në situatën rreth Kosovës. Sidoqoftë, grupi i mjeteve në dispozicion të Rusisë është shumë i kufizuar.
Ashtu si në krizat e mëparshme mbi Kosovën në vitet e fundit, përpjekjet paqësore të Moskës nuk janë përputhur me deklaratat dhe hapat e Bashkimit Evropian dhe Shteteve të Bashkuara. Këto ditë, Ministria e Punëve të Jashtme ruse ka intensifikuar retorikën anti-perëndimore dhe antishqiptare. Diplomacia ruse përqendrohet kryesisht në paligjshmërinë e shtetit të Kosovës dhe paligjshmërinë e veprimeve të autoriteteve të Kosovës. Moska ia kalon të gjithë përgjegjësinë për krizën autoriteteve të Kosovës, dhe vendeve të NATO -s dhe BE -së, të cilat i konsideron “mbrojtës” të shqiptarëve të Kosovës.
Edhe pse Shtetet e Bashkuara, NATO dhe BE, e cila ndërmjetëson dialogun për normalizimin e marrëdhënieve midis Beogradit dhe Prishtinës, u kanë bërë thirrje vazhdimisht të dyja palëve të qetësojnë tensionet, Moska ka akuzuar vazhdimisht vendet perëndimore për mosveprim dhe mungesë të presionit të fortë. Autoritetet ruse besojnë se veprimet e Prishtinës nuk marrin një vlerësim ose qortim të duhur. Përkundër të gjitha apeleve, serbët në veri të Kosovës vazhdojnë të bllokojnë vendkalimet kufitare Jarinje dhe Brnjak, dhe njësitë speciale të policisë së Kosovës janë në terren.
Jo pa simbole ushtarake
Retorika e Moskës po bëhet më dramatike nga dita në ditë. Rusia (edhe pse pa fakte dhe dëshmi të mjaftueshme) pohon se situata në veri të Kosovës po shkon drejt konfliktit të hapur dhe spastrimit etnik.
Moska vendos formimin e Unionit të Komunave Serbe në plan të parë të de-përshkallëzimit, në përputhje me Marrëveshjen e Brukselit, e cila është bllokuar nga Prishtina. Në të njëjtën kohë, udhëheqësit politikë në Kosovë dhe Shqipëri e shohin destabilizimin në Ballkan si “nën ndikimin rus”.
Autoritetet ruse me sa duket nuk lëshuan një urdhër për të bllokuar kalimin në veri të Kosovës, por në mënyrën e vet, Moska ka kontribuar në rritjen e frikës dhe tensionit. Kjo i referohet kryesisht vendimit të ambasadorit rus në Beograd, Aleksandar Bocan-Kharchenko, për të vizituar, së bashku me ministrin serb të Mbrojtjes Nebojsha Stefanoviç dhe shefin e Shtabit të Përgjithshëm Milan Mojsiloviç, forcat serbe që janë në një gjendje të gatishmërisë luftarake në rritje deri në pikën kufitare të Jarinjes.
Megjithëse zyrtarisht përfaqësuesit rusë donin të “bindeshin për situatën aktuale”, ky ishte një mesazh i qartë në lidhje me anën e autoriteteve serbe që u nisën në rrugën e demonstrimit të simboleve ushtarake. Mediat ruse, në mesin e raporteve të shumta mbi situatën rreth Kosovës, transmetuan informacion në lidhje me fluturimin e avionëve luftarakë, “të blerë nga Rusia”, pranë kufirit administrativ me Kosovën.
Eshtë e vështirë të thuhet nëse Rusia në të vërtetë beson se me praninë e saj “manovrat ushtarake” të Aleksandar Vuçiç po mbrojnë komunitetin serb në veri të Kosovës, apo thjesht po përpiqet të marrë disa pikë për vete. Sidoqoftë, shqetësimi i zyrtarëve rusë për situatën në Ballkan nuk nënkupton shoqërimin e detyrueshëm të personelit ushtarak në mes të një krize që nuk ka dimension ushtarak.
Pika diplomatike pa një karrige negociuese
Edhe pse disa analistë vlerësojnë se ardhja e zyrtarëve rusë në kufi me Kosovën i dha Moskës pika diplomatike, Kremlini nuk mund të mburret me një ndikim të madh në zhvillimin e krizës së Kosovës. Rusia nuk po ndërmjetëson në negociatat në Bruksel dhe votimi i saj në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara nuk është i nevojshëm në këtë moment.
Pas përpjekjeve të dështuara për të zgjidhur statusin e Kosovës në negociata, dhe pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës në 2008, Moska ka humbur levat e saj kryesore në këtë krizë. Faza aktuale nuk nënkupton një rol të rëndësishëm për diplomacinë ruse. Sidoqoftë, Moska po përpiqet të ndikojë në situatën duke parandaluar integrimin e Kosovës në bashkësinë ndërkombëtare, dhe përveç kësaj po udhëheq një fushatë negative kundër elitës politike të Kosovës.
Sidoqoftë, çështja e Kosovës nuk është vetëm një temë e rëndësishme e marrëdhënieve të Rusisë me Serbinë, në të cilën Moska vepron si mbrojtësi kryesor i integritetit territorial serb, por gjithashtu një element domethënës i konfliktit të Kremlinit me Perëndimin. Autoritetet ruse po i referohen situatës rreth Kosovës në mënyrë që të justifikojnë aneksimin e një pjese të territorit të Ukrainës, domethënë gadishullin e Krimesë, dhe politikën e tyre të minimit të sovranitetit të vendeve në afërsi.
Dështimet në procesin e normalizimit midis Beogradit dhe Prishtinës janë gjithmonë një temë e mirë për diplomacinë ruse, e cila është e angazhuar për të dobësuar besimin e publikut në përpjekjet e BE-së dhe NATO-s në Ballkan. Mungesa e transparencës në politikën e jashtme të Moskës, e cila kërkon të parandalojë integrimin euro-atlantik në Ballkan, lë vend për spekulime dhe supozime të ndryshme. Prandaj, ka spekulime se Moska do të ndërmarrë hapa të vërtetë për të destabilizuar rajonin. Por tani për tani, destabilizimi është më shumë një histori mediatike sesa një skenar i vërtetë.
Imazhi mediatik rus
Gjithmonë ka vend në mediat pro-qeveritare ruse për histori negative rreth Ballkanit “në prag të një konflikti të përgjakshëm”. Pretendohet se lufta dhe copëtimi i shteteve ekzistuese janë pothuajse të pashmangshme për shkak të intrigave të Perëndimit dhe shqiptarëve të Kosovës. Shqiptarët më së shpeshti portretizohen në mediat ruse si një burim rreziku, dhe Kosova si një “bombë me sahat” në Evropë.
Për vite të tëra, të njëjtat teza dhe mite janë përsëritur, më së shpeshti të paraqitura nga ekspertë të pikëpamjeve konservatore ose politikanë të spektrit radikal, siç është Vojislav Sheshel. Ishte Sheshel ai që u tha mediave ruse këto ditë se konflikti në veri të Kosovës është një skenar shumë i mundshëm dhe se shqiptarët e Kosovës “nuk kanë asnjë shans në një konflikt të tillë”.
“Vendi në fund të gjeografisë”, “Vrima e zezë e Evropës”, “furnizuesi kryesor i fushave të betejës xhihadiste” – këto janë epitetet që zakonisht përdoren për të përshkruar Kosovën në hapësirën mediatike ruse. Theksi është vënë mbi terrorizmin, trafikimin e organeve njerëzore, të kaluarën ushtarake të politikanëve të shquar të Kosovës dhe kërcënimet ndaj popullatës serbe dhe faltoreve ortodokse. Për të mos përmendur krijimin e një “Shqipërie të Madhe” e cila është pothuajse një çështje e zgjidhur, me mbështetjen e vendeve evropiane.
Kjo retorikë është e pranishme jo vetëm në media të caktuara ose faqe nacionaliste. I tillë është stili i deklaratave zyrtare të Ministrisë së Punëve të Jashtme, në të cilat Kosova përshkruhet si “krijim kriminal-mafioz”.
E njëjta retorikë përdoret edhe në Institutin prestigjioz të Marrëdhënieve Ndërkombëtare të Moskës, ku Kosova konsiderohet si “enklava e mëkateve më të mëdha”.
Në Ballkan, përmes mediave ruse si Sputnik dhe Ballkanistët, thashethemet dhe dezinformatat vendosen rregullisht, që synojnë forcimin e frikës dhe intolerancës ndëretnike. Ndikimi i këtyre mediave në rajon mund të mos jetë aq i rëndësishëm, por është një shembull i gjallë i politikës “paqësore”. /tesheshi.com/
