Çifti me bazë në Berlin, i cili iu përkushtua tërheqjes së familjeve hebreje dhe disidentëve politikë nga Gjermania naziste përmes një rrjeti sekret të “maskuar” në një shërbim në gjuhën angleze, u nderuan për herë të parë në kryeqytetin gjerman që kur historia e tyre ra në harresë një shekull më parë.
Autoritetet e Berlinit kanë ngritur një pllakë përkujtimore në 54 Pariser Strasse në rrethin Wilmersdorf, përballë ish-shtëpisë së Max dhe Malweine Schindler.
Trashëgimia e tyre u rizbulua dy vjet më parë në bazë të një sërë letrash dhe fotosh të gjetura në një shtëpi në Australi, transmeton Guardian,.
Kur Max humbi punën e tij në Këshillin Bashkiak të Neukolln pasi nazistët ndaluan Partinë Social Demokrate (SPD) në 1933, ai u përqëndrua në krijimin e një rrjeti nëntokësor ndihme për ata që përballeshin me persekutimin nazist dhe organizimin e arratisjes së tyre nga Gjermania.
Shpëtimi i hebrenjve
Pasi mësoi anglisht vetë ndërsa shërohej nga një plagë me prerje në Luftën e Parë Botërore, Max krijoi një shërbim mësimi të gjuhës si mbulesë për të lëvizur nëpër Berlin, në mënyrë që të mund të vizitonte familjet hebreje dhe të dyshimta politikisht në apartamentet e tyre.
Evelyn Parker, e lindur në Lancashire, një ish-shoqe e djalit të Shindlerit, Rudolf, është punësuar si trajnuese bisedash për të ndihmuar me operacionin.
“Në janar 1934, pata një telefonatë SOS,” shkroi Parker në kujtimet e saj. “Max filloi një shkollë gjuhësore dhe një bibliotekë angleze dhe ai kishte nevojë për ndihmën time. Kështu e nisa. ishin refugjatë të ardhshëm, shumica e hebrenjve, të cilëve ne u mësuam sasinë e nevojshme të anglishtes … dhe bëmë gjithçka tjetër që mundëm për ta,” shkroi ajo.
Për hebrenjtë gjermanë, të cilët u ekspozuan ndaj valëve në rritje të represionit dhe dhunës pas vitit 1933, emigrimi në vende si Britania apo Shtetet e Bashkuara ishte i ligjshëm, por shumë i ndërlikuar, pasi kërkohej prova e posedimit të pasurisë së pavarur ose një garantues për t’i mbështetur financiarisht.
Letra të gjetura
Pasi nazistët filluan të largonin me forcë qytetarët hebrenj nga Berlini në vitin 1941, Schindlerët filluan të largonin ilegalisht familjet që nuk kishin arritur të largoheshin nga Gjermania, duke i mbajtur në apartamentin e tyre të gjerë në Pariser Strasse, në mënyrë që t’i fshihnin nga Gestapo. Ata gatuanin ushqim për të tjerët.
Trashëgimia e Scindlers u rizbulua dy vjet më parë kur Francis Newell, vajza e Evelyn Parker, gjeti një seri letrash dhe fotografish në kopshtin e saj në Victoria, Australi, në lidhje me përpjekjet e çiftit.
Hulumtimet e mëtejshme nga arkivistët në Qendrën Përkujtimore të Heronjve të Heshtur të Berlinit konfirmuan historinë, e cila çoi në nderimin e Schindlerëve me një nga 12 pllakat historike që qyteti i Berlinit ngre çdo vit. /tesheshi.com/
