Është i domosdoshëm kontrolloni i afatit të përdorimit të ushqimeve (data e skadencës), duke përfshirë edhe ato që nuk prishen shpejt, sepse rreziku qëndron pikërisht te përdorimi i ushqimeve që janë ruajtur në dollap prej vitesh.
Nga Ajshe Leka*
Për të mbrojtur shëndetin tonë, është mirë të respektojmë disa rregulla sa i përket mbajtjes dhe përdorimit të ushqimeve, në mënyrë që të jemi sa më të sigurt nga helmimet e mundshme me ushqim.
Faktorët që ndikojnë në prishjen e ushqimeve janë:
- Ruajtja në temperaturën e ambientit
- Ftohja e pamjaftueshme
- Nxehja e pamjaftueshme
- Përdorimi i ushqimeve të përgatitura me procedura të papërshtatshme industriale
- Gatimi i pamjaftueshëm
- Përgatitja e ushqimit më shumë se 12 orë përpara
- Kombinimi i ushqimeve si lëndë e parë me ato të gatuara
Temperatura me e ultë për ruajtjen e një game të gjerë ushqimesh, është 80C, kurse për ato që paraqesin rrezik të lartë – 30C. Ushqimet që mbahen të ngrohta, duhet të ruhen në të paktën 62.80C (1450F), deri sa të konsumohen. Temperaturat e arritura gjatë një gatimi të shkurtër, apo në temperatura të ulëta, janë të pamjaftueshme për të eliminuar patogjenët e pranishëm në ushqim.
Pas gatimit, mos e lini ushqimin më shumë se 2 orë në temperaturën e ambientit.
Pastroni vazhdimisht frigoriferin me një sfungjer të pastër dhe të dezinfektuar, apo të njomur me uthull. Pa frikë, era do të avullojë menjëherë.
Mos i harroni ushqimet në frigorifer: Kontrolloni vazhdimisht nëse ka ushqime që janë duke u prishur. Para se t’i konsumoni frutat dhe perimet, lani mirë ato për të evituar praninë e mikrobeve dhe mbeturinat e anti-parazitëve. Mirë do të ishte të përdorej soda e bukës, në një enë me ujë, për larjen e perimeve që konsumohen të freskëta.
Për me tepër, ruajtja e tyre nëpër dyqane, në temperatura të gabuara, stimulon shumëzimin e baktereve në nivele që çojnë në helmimin e ushqimit.
Gatimi i ushqimeve direkt nga gjendja e ngrirë: Metodë e sigurt është nëse gatuajmë copa të vogla dhe të holla, si bërxolla apo copa te vogla mishi, pasi nxehtësia depërton në mënyrë të menjëhershme.
Masat e mëdha të mishit apo të shpendëve, duhet të shkrihen para së të gatuhen, për shkak se përbrenda tyre, këto masa të mëdha, mund të jenë akoma të ngrira, ndërkohë që në sipërfaqe duken të gatuara mirë.
Pajisjet për ruajtje në të ngrohtë, si dhomat apo banjo-marite, në temperatura të ulëta, mund të shërbejnë si inkubatorë, duke stimuluar rritjen e baktereve. Pajisje të tilla duhet të ngrohen më parë dhe të përdoren për të mbajtur vetëm ushqime të gatuara dhe të ngrohta. Ato kurrë nuk duhet të përdoren për të ngrohur ushqime të ftohta, pa u ngrohur më parë vetë.
Manipuluesit e ushqimeve, si bartës luajnë rol domethënës, sidomos në infeksionin nga Staphylococcus aureus. Në shumicën e rasteve, manipuluesit e ushqimeve janë viktima dhe jo burimi i helmimit, të implikuar nga kontakti i rregullt me lëndët e para, nga të provuarit e ushqimit gjatë përgatitjes, apo nga konsumimi i mbetjeve të mëparshme.
Flora bakteriale e duarve: Duar të lara nuk do të thotë domosdo duar të sigurta.
Dezinfektimi kimik nuk duhet të përdorët si një alternativë e larjes me sapun dhe ujë. Duart mund të jenë përgjegjëse në transmetimin e patogjeneve intestinale, të tilla si Salmonella, Campylobacter dhe E. coli nga lëndët e para dhe enët, tek ushqimi i gatuar, transmetimin e organizmave të hundës dhe lëkurës, të tilla si stafilokoku, nga njeriu tek ushqimi i gatuar.
Për të minimizuar këto probleme, duhet që duart të lahen jo vetëm pas përdorimit të tualetit, por me kujdes edhe gjatë përpunimit të përbërësve të ushqimit, veçanërisht pasi është prekur lënda e parë. Duhet të eliminohet prekja me duar të zbuluara e ushqimit të gatuar sa më shumë që të jetë e mundur, sepse edhe të lara, duart nuk janë të pastruara plotësisht nga stafilokoku. Asnjë person me plagë apo dëmtime të tjera kudo në trup, nuk duhet të përgatit ushqime të ndjeshme. Plagët, të pastra dhe të pa infektuara, duhet të mbulohen me veshje.
Kontrolloni shpesh afatin e përdorimit (datën e skadencës) së ushqimeve, duke përfshirë edhe ato që nuk prishen shpejt (mielli, drithërat, erëzat). Rreziku është pikërisht te përdorimi i ushqimeve të vjetra që janë në dollap prej vitesh.
*Autorja është konsulentë për nutricion dhe dietologji: fb.com/nutricistedietologe
