Arkivi Shtetëror ka sjellë në kujtesë zhvillimin e bujshëm të Luftës së Dytë Boterore me një vendim nga Hitleri.
Sipas Arkivit, prej tij do kishin një rol dhe shqiptarët, të cilëve ju njihet ndërkombëtarëisht një meritë humane në sjelljen ndaj hebrenjve.
“Si sot, më 10 maj 1933, Kancelari i Gjermanisë, Adolf Hitler, ndërmori djegien masive të librave.
Të parët në radhë të kësaj fushate ishin librat që u përkisnin autorëve me prejardhje hebraike. Mandej, në vitin 1938, nazistët detyruan pronarët e dyqaneve hebraike për të shfaqur fjalët ‘biznes hebre’ në dritaret e tyre. Pas pushtimit të Polonisë, një zyrtar lokal i zellshëm nazist propozoi mbajtjen e simbolit dallues në formën e 2 trekëndëshave të verdhë me nga 15 cm madhësi, të ndërthurur për të krijuar yllin 6-cepësh të Davidit.
Gjatë Luftës së Dytë Botërore, shqiptarët mirëpritën mbi 3 000 hebrenj, të cilët arritën t’i shpëtonin vdekjes duke u strehuar në shtëpitë e vendasve. Në fondet e AQSH-së gjenden materiale që dokumentojnë masat e ndërmarra prej institucioneve shtetërore, për të siguruar mbarëvajtjen e qendrimit të hebrenjve.
Bashkëngjitur, paraqesim lista me emra shtetasish izraelitë që u akomoduan në disa qytete të vendit. Po ashtu, publikojmë foto të Gavra Mandilit, shtetasit izraelit të strehuar familjarisht në Shqipëri nga Refik Veseli”, shkruan Arkivi. /tesheshi.com/
