Nga Alban Bala
Autoritetet shqiptare kanë këmbëngulur ta bindin publikun se çmimi i barnave, falë subvencionit shtetëror dhe një koncepti të ri prokurues, është zbutur gradualisht në mënyrë që t’i shërbejë më mirë vizionit të reformës. Qeveri të ndryshme janë përpjekur njëra pas tjetrës të vënë në jetë një politikë që balancon cilësinë dhe çmimin e produkteve mjekësore për publikun e gjerë. Një numër i madh i këtyre barnave bëjnë pjesë në listën e ilaçeve të rimbursueshme. Por përsëri pakënaqësia bërtet me zë të lartë.
Tregu ka dëshmuar se publiku në mënyrë të natyrshme është orientuar drejt produkteve cilësore më shumë sesa drejt çmimit, ndërsa ka përqafuar përgjigjen më të mirë që shëron. Barna të veçanta ia kanë dalë të kenë shumë sukses në treg përtej çmimit thelbësisht më të lartë, kryesisht prej faktit se ato shërojnë shpejt dhe mundësojnë një shërim që rron gjatë.
Kjo ka prodhuar kosto më të larta shëndetësore për pacientët, duke mbajtur gjithashtu të lartë koston e asistencës shëndetësore për ata që nuk munden të përballojnë financiarisht blerjen e barnave cilësore. Të parët kanë paguar më shumë për ilaçe të mira. Të dytët kanë humbur më shumë, duke blerë ilaçe të lira të rimbursueshme.
Gjithsesi, në kornizën e reformës që synon të prodhojë asistencë shëndetësore falas për të gjithë, ne duhet të jemi të qartë se sektori publik duhet t’u nënshtrohet disa koncepteve të çmimit. Kjo me gjasë redukton kostot e menjëhershme buxhetore dhe krijon hapësirë për një listë më të zgjeruar të barnave të rimbursueshme.
Së paku gjatë dekadës së fundit sektori është menaxhuar siç duhet, por rezultatet nuk ia kanë dalë t’i përmbushin nevojat. Një strategji e zbatueshme, e cila ndërtohet mbi arritjet, kërkon një analizë më të thellë, si ekonomike ashtu edhe farmakologjike.
Publiku i një farmacie nuk është thjesht pacienti. Eshtë shkolla që mirëpret nxënësin e sëmurë, është punëmarrësi, qoftë administratë publike apo private, që paguan për shëndetin e pacientit. Në rastet e moshave të treta, pacienti është e gjithë familja që kujdeset për të moshuarin. Kostot jo të drejtpërdrejta tejkalojnë ndjeshëm kursimet që mund të mblidhen duke prokuruar ilaçe që nuk bindin dhe zgjidhje shëndetësore sa me thënë.
Ne na duhet të pranojmë se duhet të fokusohemi shumë më mirë tek cilësia e barnave që i ofrohen rrjetit të farmacive. Cilësia është zemra e efikasitetit të ilaçeve; një rezultat i matur në terren kundër diagnozave bazë, qofshin ato epidemike apo patologji të zakonshme.
Na duhet të krijojmë një model të ri vlerësimi dhe matjeje, në përputhje me praktikën më të mirë të BE-së, duke përfshirë në proces kompani pararojë që t’i ndihmojnë autoritetet e shëndetit me këshilla dhe me mundësi kërkimi e zhvillimi, të cilat nga ana e tyre do të kërkonin sasi të mëdha investimesh nga shteti për të përmbushur standardet. Ky bashkëpunim transparent dhe i frytshëm është tani i mundur me kompani të reja europiane që kryesojnë tregun dhe janë të pranishme në Shqipëri në sektorin farmaceutik.
Nuk është fjala për para. Eshtë fjala për një mendësi të re
Unë kam bindjen se nëse ministria shqiptare e Shëndetësisë do t’i kërkonte firmës biofarmaceutike italiane Dompe’, të sapoardhur në vend, që ta ndihmonte në këtë proces, përgjigjja do të ishte Po! Laboratorët e tyre janë afër, e qendrat e tyre të përparuara të kërkim-zhvillimit janë vetëm dy orë larg Tiranës me avion.
Të njëjtën përgjigje do të merrte qeveria nga çdo operator i rëndësishëm i sektorit që është aktiv në treg me produktet e veta.
Përvoja tregon se asgjë nuk shpërblen aq mirë sa cilësia kur është fjala për të gjeneruar zgjidhje të qëndrueshme në sektorin shëndetësor. Publiku shqiptar e ka tejkaluar dilemën “ilaçe të mira apo ilaçe të lira”. Eshtë koha që edhe qeveria ta tejkalojë atë! /tesheshi.com/
