Gjatë takimit të sotëm dhe të nesërm të Këshillit Evropian, liderët e BE-së do të duhet të marrin vendime për çështje madhore si Brexit, buxheti i ri i BE-së, dhe më e rëndësishmja për ne, hapjen e bisedimeve të pranimit me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut.
BE ka shtyrë vendimet për temën e fundit për më shumë se një vit: së pari gjatë mbledhjes së Këshillit Evropian në Qershor 2018, dhe më pas në mbledhjen e mbajtur këtë verë.
Javët e fundit, figurat më me ndikim të institucioneve të BE-së kanë punuar për hapjen e bisedimeve. Donald Tusk, presidenti i Këshillit Evropian, vizitoi si Tiranën ashtu edhe Shkupin në mënyrë që të siguronte krerët përkatës të shteteve për “vullnetin e BE-së për të filluar bisedimet e pranimit sa më shpejt të jetë e mundur”.
Për më tepër, më 3 tetor, Këshilli publikoi një deklaratë të përbashkët të nënshkruar nga Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, President i Parlamentit Evropian, David Sassoli dhe Donald Tusk.
“Nëse BE vendos tani për të filluar bisedimet e pranimit, kjo do të jetë një provë e aftësisë së saj për të përmbushur premtimet dhe të marr në dorë të ardhmen” thuhet në deklaratë. “Maqedonia e Veriut dhe Shqipëria bënë atë që u kërkuam të bënin. Kjo arritja e kësaj kërkonte përpjekje të konsiderueshme nga qytetarët e tyre, për të cilët perspektiva evropiane ka qenë një burim i shkëlqyeshëm i motivimit dhe vendosmërisë ”.
Sidoqoftë, në dy raste Komisioni ka shprehur mendime të favorshme pa filluar bisedimet. Ndërsa kjo deklaratë e përbashkët është e pashembullt, ka mundësi të mos jetë e mjaftueshme: gjithçka varet nga vendet anëtare. Për këtë dhe për çështje tjera të veçanta, ka ndarje brenda të ashtuquajturit “motori franko-gjerman i BE-së”.
Ndërsa Gjermania është një nga mbështetëset më aktive të pranimit në BE për republikat e Ballkanit – e njëjta gjë nuk mund të thuhet për Francën e Emanuel Macron.
Verën e kaluar, marrëveshja për hapjen e bisedimeve u pengua kokë e këmbë nga Macron, i cili pretendoi se ai nuk mund të jepte dritën e gjelbër kur opinioni publik francez e konsideron “jo të favorshëm” pranimin e këtyre vendeve në BE.
Sërish këtë javë, opozita franceze parandaloi pajtimin e ministrave të jashtëm të BE për hapjen e bisedimeve të pranimit.
Çfarë mendimi ka opinioni publik
Duke lënë mënjanë faktin se hapja e bisedimeve nuk është e barabartë me pranimin në BE, e cila kërkon reforma të mëdha strukturore dhe vite pune (bisedimet me Turqinë u hapën në 2005, dhe vetëm një nga tridhjetë e pesë kapitujt e bisedimeve është përfunduar deri më tani), i kufizuar numri i sondazheve për këtë temë nuk na jep pasqyrë shumë të qartë.
Siç tregojnë të dhënat e “Eurobarometrit”, çështja është shumë e diskutueshme në nivelin Evropian, dhe mbështetja për zgjerimin e mëtejshëm është rritur vetëm në muajt e fundit.
Një sondazh i bërë kohët e fundit në katërmbëdhjetë shtete anëtare nga Këshilli Evropian për Marrëdhëniet e Jashtme ofron një pamje më të qartë të tendencave në opinionin publik kombëtar mbi temën e zgjerimit të BE-së.
Në asnjë prej këtyre vendeve nuk ka një shumicë absolute kundër anëtarësimit në BE për të gjithë ose disa nga republikat e Ballkanit. Në fakt, në shumë prej këtyre vendeve, si Italia dhe Spanja, numri i personave të anketuar që shikojnë në favor për pranimin për “të gjithë” ose “disa” të vendeve të Ballkanit tejkalon shumicën absolute të të anketuarve.
Sidoqoftë, arsyet e një mosbesimi të përgjithshëm të zgjerimit duket se burojnë nga një frikë e përhapur në mesin e qytetarëve evropianë. Gjerësisht mendohet se hapja e BE-së në Ballkanin Perëndimor do të çonte në një numër të madh njerëzish që vendosin të migrojnë në vendet e tjera.
Është e vërtetë që opinioni publik në Francë duket më i fortë se në vendet e tjera. Sidoqoftë, përveç nëse besojmë se presidenti francez vendos politikën e jashtme përmes demokracisë së drejtpërdrejtë përmes sondazheve të opinioneve, ka shumë më shumë gjasa që Macron të përdorë temën e bisedimeve të pranimit si një “çip negociues”. Për shembull, në të njëjtën periudhë me mbledhjen e Këshillit të qershorit të kaluar, pati edhe bisedime në lidhje me pozicionet më me ndikim brenda institucioneve të BE-së.
Këtë herë, parashikimi për Tiranën dhe Shkupin dukej shumë më i ndritshëm se muajt e parë. Në një editorial të botuar në fund të shtatorit të kaluar, Bloomberg pretendoi se me të gjitha gjasat do të hapeshin negociatat, duke përmendur dokumentet që autorët e Bloomberg i kishin në duar. Megjithatë, parashikimi është bërë më i zymtë në ditët e fundit.
Vonesa e mëtejshme në hapjen e bisedimeve mund të shuajë të gjitha pritjet tashmë të ulëta që qytetarët e Shqipërisë dhe Maqedonise së Veriut i kanë. Kjo do të dëmtonte seriozisht besueshmërinë në BE dhe do të sillte rreziqe serioze për stabilitetin politik të Evropës Jug-Lindore.
Ky artikull është botuar në Osservatorio Balcani e Caucaso Transeuropa.
/tesheshi.com/
