Bashkimi Evropian është në telashe me vendet e Mesdheut. Ashtu siç është efekti i motit të ftohtë që vjen nga Ballkani, edhe ndikimi i krizës që vjen nga Mesdheu po i përpin një e nga një vendet. Kalvari i krizës që filloi me Greqinë në BE pas Italisë është përhapur në Spanjë, shkruan Anadolu Agency.
Në Spanjë, kreu i Partisë Socialiste (PSOE) Pedro Sanchez në qershor të vitit 2018 rrëzoi qeverinë me një mocion mosbesimi rreth skandaleve për korrupsion ndaj qeverisë së udhëhequr nga kryeministri Mariano Rajoy, kreu i Partisë Popullore Popullore (PP). Qeveria e pakicës e themeluar më pas u bë e para në shumë aspekte të historisë së demokracisë në Spanjë. Sanchez hyri në histori duke u bërë i pari që erdhi në detyrën e kryeministrit jo me votë por duke siguruar rrëzimin e kryeministrit nga Parlamenti, që nga viti 1975 pasi Spanja kaloi në demokraci pas vdekjes së diktatorit Francisco Franco.
Një tjetër nga Sanchez ishte edhe fakti se për herë të parë në historinë e Spanjës, ishte një kryeministër që nuk iu dha Bibël ose kryq në ceremoninë e betimit. Po ashtu qeveria e pakicës së Sanchez-it ka qenë një nga qeveritë e përfaqësuara me më shumë ministre femra, si dhe periudha më e shkurtër e qeverisjes në historinë e demokracisë moderne spanjolle ashtu siç e ka përshkruar edhe ai vetë. Gjithashtu, edhe refuzimi i buxhetit për vitin 2019 të qeverisë së Sanchez-it në Parlament në shkurt 2019 pavarësisht se nuk është një nga të parat ajo është një situatë jo e zakonshme që vërehet shpesh në historinë e Spanjës. Që pas vdekjes së diktatorit Francisco Franco, në vitin 1975, është hera e dytë që një qeveri hodhi poshtë në Parlament buxhetin e propozuar nga qeveria. Refuzimi i parë ka ndodhur në vitin 1995 në qeverinë kur kryeministër ishte kreu socialist Felipe Gonzalez.
Partitë katalonjase vendimtare në refuzimin e buxhetit
Refuzimi i buxhetit për vitin 2019 rezultoi në vendimin e zgjedhjeve të parakohshme të Sanchez-it më 28 prill 2019. Një nga elementët që ka tërhequr vëmendjen në mos gjetjen e përkrahjes së mjaftueshme nga partitë e tjera politike për të miratuar buxhetin e qeverisë së pakicës në Parlament në vitin 2019 ishte qëndrimi i partive politike katalonjase. Propozimi i buxhetit u mbështet vetëm nga Partia Podemos. Buxheti u refuzua për shkak të tërheqjes së mbështetjes që disa deputetë katalonjas e jepnin për qeverinë. Edhe pse Sanchez në draftin e buxhetit 2019 kishte premtuar 66 për qind më shumë investime në rajonin e Katalonjës me mbështetjen e të papunëve, të rinjve dhe të moshuarve, kjo nuk ishte e mjaftueshme për mbështetjen e partive katalonjase.
Në parlamentin spanjoll, Partia Socialiste ka vetëm një të katërtën e vendeve. Prandaj, mungesa e mbështetjes nga partitë e tjera luajti një rol kyç në refuzimin e buxhetit. Nëse do të dëshironin partitë katalonjase, ata mund të kishin parandaluar që vendi të shkonte në zgjedhje të parakohshme. Megjithatë, përballja e 12 ish liderëve katalonjas me akuza të tilla si nxitje të popullatës për kryengritje dhe keqpëdorim të fondeve publike duke zhvilluar referendum të paligjshëm, si dhe kërkimin e dënimit me burg për disa prej tyre shkaktoi që katalonjasit të qëndronin përballë qeverisë.
Sanchezin i cili kërkonte të forconte shtetin e mirëqenies përballë politkave të kursimit të Rajoy, nuk e shpëtoi as projekt-buxheti i cilësuar si “buxheti më socialit i Spanjës në 7 vitet e fundit pas krizës ekonomike”. Po ashtu përballë nesh qëndron si element tjetër që shkaktoi humbjen e mbështetjes ndaj vetes së tij edhe premtimi që nuk e mbajti Sancezh i cili kishte premtuar se do të shkohej në zgjedhje të parakohshme derisa ai kishte 84 nga 350 deputetë kur formoi fillimisht qeverinë.
Pasi Partia Socialiste (PSOE) pësoi një humbje të madhe në zgjedhjet lokale parlamentare më 25 shtator 2016, kreu i partisë Sanchez njoftoi dorëheqjen nga posti i tij si Sekretar i Përgjithshëm i PSOE. Është gjithashtu i mundur riforcimi i sërishëm i Sanchez-it në zgjedhjet e ardhshme. Megjithëse, sondazhet nuk tregojnë se ndonjë parti do të kryesojë, parashikohet se partneri i koalicionit të socialistëve ka më shumë gjasa të jetë Partia Podemos, por për shkak se votat e Partisë Podemos duket se nuk do të tejkalojnë 15 për qind, socialistët mund jenë të detyruar të bëjnë koalicion me një partner të tretë për të kaluar pragun.
Partitë populiste janë duke u forcuar
Parashikohet se Partia Popullore (PP) do të ketë 21 për qind, Partia Ciudadanos do të ketë 18 për qind dhe Partia Vox do të ketë 11 për qind të votave. Sipas sondazheve nuk është e sigurt se do të ketë një shumicë të krahut të djathtë në votime, por e vetmja gjë që është e sigurtë në vend është se do të jetë e vështirë të formohet një qeveri për shkak të natyrës së fragmentuar të gjeografisë së partive politike.
Në Spanjë, që prej 3 vitesh nuk mund të formohet qeveria e shumicës. Prandaj, është shumë e vështirë të realizohen reformat e domosdoshme për vendin. Kjo situatë rrit edhe më tej paqëndrueshmërinë politike në vend. Në këtë situatë, është e pashmangshme forcimi i partive populiste në politikën spanjolle. Ka tërhequr vëmendjen se Partia Vox e themeluar në vitin 2013 e cila më parë nuk pa patur ansjë përfqësues në parlamentin lokal dhe parlamentin spanjoll, ajo nxorri dhe dërgoi për herë të parë në parlamenitn spanjoll 12 deputetë në zgjedhjet e Andaluzisë.
Një tjetër gjë që është parë në Spanjë pas vdekjes së Frankos, është të qenurit efektive e një partie të ekstremit të djathtë në formimin e qeverisë. Në ndryshimin e balancave në Spanjë ka çuar edhe mbështetja për qeverinë që ka marrë koalicioni i formuar nga Partia Vox me Partinë Popullore dhe Partinë Ciudadanos në Andaluzi e cila ka qenë kështjella e partisë socialiste dhe rajoni me popullsinë më të madhe në Spanjë ku dhe papunësia ka normën më të lartë. Pas kësaj një tjetër element që duhet të tregohet me kujdes janë thirrjet e liderit të Partisë Popullore Pablo Casado në një mënyrë të ngjashme përsëri, për të “vepruar së bashku” me partinë Ciudadanos dhe partinë Vox kundër separatizmit të Katalonjës dhe populizmit në vend.
Faza kritike në krizën katalanase
Zgjedhjet që do të mbahen në Spanjë më 28 prill, si nga pikëpamja ekonomike dhe politike, do të çojnë në një krizë dhe paqëndrueshmëri të re. Në zgjedhjet ku pikat kryesore në rend dite janë dallimet në pikëpamjet rreth Katalonjës, do të jenë fitues ose palët që kërkojnë zgjidhje nëpërmjet dialogut me partitë katalonjase ose palët që kërkojnë marrjen e qeverisë katalonjase nga lokale në qendër duke përdorur nenin 155 të Kushtetutës së Spanjës për të penguar përpjekjet separatiste.
Kur shohim sondazhet e zhvilluara nga pikëpamja e BE-së në zgjedhjet e Parlamentit Evropian (PE) që do të zhvillohen në maj 2019, partitë e ekstremit të djathtë do të jenë partia e dytë më e fortë në PE. Në kuadër të kësaj BE është pro që në Spanjë të fitojë pushteti i krijuar nga partitë e majta, në vend të qeverisë së koalicionit të djathtë ku është e përfshirë edhe Partia Vox. Kjo sepse kjo shihet si një potencial ku mund të vazhdojnë duke u rritur “exitet” të cilat janë bërë problem në arritjen e sukseseve të reja për BE-në dhe në rritjen e ekstremit të djathtë në Union.
Fillimisht BE-ja për të forcuar pozicionin e saj në arenën ndërkombëtare është e detyruar të gjejë zgjidhje për lëvizjet separatiste brenda saj. Çdo zgjedhje e mbajtur në vendet anëtare është në situatën e një fitili që mund të ndezë një krizë të re për BE-në e cila po kalon nëpërmjet një procesi të vështirë përballë qasjeve të largimit të skocezëve nga Britania dhe katalonjasve nga Spanja.
Marrë nga AA
