Vetëm pak ditë pasi BE përsëriti “Jo”-në për Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut, kryeministrja serbe Ana Brnabiq udhëtoi në Moskë për të nënshkruar një marrëveshje të tregtisë së lirë me Bashkimin Ekonomik Euraziatik të Rusisë.
Media zvicerane “Neue Zürcher Zeitung” e nis me këtë fakt një analizë mbi dobësimin e ndikimit të BE-së në Ballkan, e cila, nga ana tjetër, ndihmon faktorët si Rusia, Kina dhe Turqia që të ushtrojnë më shumë ndikim në rajon.
Autori i këtij artikulli, Volker Pabst, shprehet se “nuk ka dyshim se BE dhe Perëndimi në Ballkan kanë humbur besimin dhe hapësirën e duhur për manovrim”, duke i dhënë mundësi Rusisë, Kinës dhe Turqisë të zgjerojnë praninë e tyre në rajon.
E përditshmja zvicerane kujton se Rusia është veçanërisht e popullarizuar në rajonet sllavo-ortodokse dhe e paraqet veten si “qen roje” me vlera konservatore dhe kundër-model për “Perëndimin dekadent”.
Turqia, në anën tjetër, është e lidhur veçanërisht me muslimanët në Ballkan, dhe ka fuqi të konsiderueshme por të butë në të gjithë rajonin. Turkish Airlines mbulon rajonin më mirë se çdo linjë tjetër ajrore, ndërsa serialet televizive turke janë jashtëzakonisht të popullarizuara, përkundër të gjitha historive të kaluara.
Nga ana tjetër, Kina është kryesisht e pranishme si investitor.
Ndikimi në rritje i këtyre fuqive të mëdha paraqet realitete të reja për Ballkanin. Moska po lufton në rajon për të zvogëluar ndikimin perëndimor, veçanërisht atë të NATO-s. Rusia është shumë mirë e përgatitur për të shfrytëzuar linjat historike të gabimeve në rajon, të cilat mbi të gjitha, shkaktuan dhimbje e viktima.
Në anën tjetër, Ankaraja kërkon gjithnjë e më shumë mbështetje në përndjekjen e anëtarëve të lëvizjes së ndaluar gyleniste në vend, por pretendimet “satelitore” që i ka Rusia, nuk janë evidente sa i përket këtij faktori. Nuk është për të harruar se Turqia është një eksportues i madh i mallrave në Ballkan, veçanërisht i produkteve ushqimore që kërkojnë markën “hallall”.
Sidoqoftë, “Neue Zürcher Zeitung” beson se Moska dhe Ankaraja nuk kanë gjasa të bëhen qendra të reja të gravitetit për shtetet e Ballkanit.
Hisja ruse në tregtinë e jashtme rajonale është 6 përqind, ndërsa ajo e BE-së arrin në 73.5. Për më tepër, emigracioni jashtëzakonisht i fortë i popullsisë vazhdon të drejtohet në perëndim, duke vlerësuar stilin e jetës perëndimore.
Edhe në Serbi, ku lidhja tradicionale miqësore me Rusinë është pothuajse e shenjtë, 45 përqind e popullsisë është në favor të anëtarësimit në BE dhe vetëm 17 përqind përkrahin Bashkimin Ekonomik Euroaziatik të mbizotëruar nga Rusia.
E përditshmja zvicerane tregon për faktin se Moska, Ankaraja dhe Pekini nuk tërhiqen në të njëjtin drejtim në Ballkan, pasi ato kanë interesa të larmishme atje.
Por edhe pa një konkurrencë serioze nga Lindja, Perëndimi po humbet në Ballkan – dhe bashkë me të, ato pjesë të popullatës lokale që duan të modernizojnë dhe demokratizojnë shtetet e tyre. Në të ardhmen, do të jetë edhe më e vështirë të promovohen vlera të tilla si sundimi i ligjit, demokracia dhe ekonomia e lirë e tregut, duke kontribuar kështu dobët në stabilizim të rajonit më të ngarkuar me konflikte. /tesheshi.com/
