Festimi i Vitit të Ri është një nga zakonet më të vjetra të racës njerëzore dhe ekziston për disa mijëra vjet.
Sumerët festuan ardhjen e vitit të ri qysh 4000 vjet më parë, dhe ka të dhëna për zakonet dhe ritualet e romakëve të lashtë, kinezëve, egjiptianëve, gjermanëve dhe qytetërimeve të tjera të lashta.
Çdo kulturë kishte kalendarin e vet që përcaktonte ritmin vjetor. Në kalendarë të ndryshëm, viti fillonte në data të ndryshme. Kështu, egjiptianët e lashtë festonin ardhjen e vitit të ri në korrik, kinezët dhe grekët në pranverë dhe hebrenjtë në shtator ose tetor. Përjashtim ishte Roma e lashtë.
Domethënë, me ardhjen e çdo perandori në pushtet, ai ndryshoi datën e fillimit të vitit. Dita e parë e janarit u zgjodh si fillimi i vitit të ri në vitin 153 para Krishtit, dhe ahere kishte një zakon që zyrtarët romakë të fillonin shërbimin e tyre njëvjeçar më 1 janar. Në latinisht, ai muaj quhej Januarius dhe i kushtohej Janit, zotit të fillimeve, ndaj dukej e logjikshme që në një ditë të tillë të fillonte vitin e ri. Pra, është zakon romak të festohet Viti i Ri më 1 janar, duke ardhur kjo lloj tradite deri sot. Një shpjegim tjetër për zgjedhjen e kësaj date është hyjnizimi i Jul Cezarit, i cili u bë më 1 janar 42 para Krishtit.
Megjithatë, popujt që u shpërngulën në Evropë gjatë dhe pas rënies së Perandorisë Romake, e vendosën ditën e parë të vitit të ri zakonisht në pranverë, kur e gjithë natyra zgjohet dhe fillon një jetë e re për bimët dhe kafshët, e kështu edhe për njerëzit. Ndaj dhe Vitin i Ri është festuar dhe në pranverë dhe kjo ngjan më e logjikshme, pasi kur themi se viti ka katër stinë, nisja bëhet me pranverën e jo me dimrin, aq më tepër në muajin e dytë të tij.
Kombet evropiane kishin kalendarë të ndryshëm ndërsa Papa Gregori XIII nuk prezantoi një kalendar të ri. Deri atëherë në disa vende ishte në fuqi kalendari Julian dhe i riu quhej Gregorian sipas papës në fjalë. Kalendari i reformuar solli disa risi. Demi papal përcaktoi që nga viti 1582 fillimi i vitit do të jetë përsëri dita e 1 janarit. Pastaj u përcaktua një rregull i ri për llogaritjen e datës së Pashkëve. Vendimi më i pazakontë i Papa Gregori XIII ishte se 4 tetori 1582 u pasua nga 15 tetori 1582. /tesheshi.com/
