Algjerianët ende i mbajnë mend krimet e epokës koloniale në Francë, edhe pse kanë kaluar 65 vjet nga shpërthimi i revolucionit kundër sundimit kolonial.
Çdo vit, në përvjetorin e revolucionit, krahas zërave festues dëgjohen edhe ata që kërkojnë që Franca të pranojë dhe të kërkojë falje për të kaluarën e saj koloniale në vendin e Afrikës së Veriut.
Algjerianët akuzojnë Parisin për shkatërrimin e identitetit algjerian, plaçkitjen, torturimin, vrasjen dhe eksperimente me prova bërthamore gjatë sundimit kolonial.
Franca pushtoi Algjerinë për 132 vjet, nga 5 korriku 1830, deri më 5 korrik 1962, kur vendi shpalli pavarësinë e tij nga sundimi kolonial.
Gjatë luftës për pavarësi, mbi 1.5 milion algjerianë u martirizuan, ndërsa qindra mijëra të tjerë u plagosën, u zhdukën ose u detyruan nga shtëpitë e tyre.
“Franca duhet të pranojë krimet e saj të gjenocidit kundër algjerianëve që nga viti 1830”, i tha agjensisë Anadolu historiani algjerian Mohamed al-Ameen Balghaith.
Përvjetori i këtij viti i pavarësisë vjen në mes të protestave popullore që detyruan Presidentin Abdelaziz Bouteflika që të tërhiqet.
Gjatë protestave, demonstruesit bënë thirrje për ndarje me Francën në nivele kulturore dhe politike dhe anulimin e përdorimit të gjuhës frënge në institucionet shtetërore, shkolla dhe universitete. Protestuesit gjithashtu fajësojnë Parisin për situatën aktuale politike dhe ekonomike në Algjeri.
Zhdukja e identitetit
Algjerianët akuzojnë Francën për zhdukjen e identitetit algjerian dhe fillimin e luftës kundër xhamive dhe shkollave fetare.
Në 1836, Franca hapi shkollën e parë misionare katolike në Algjeri. Paris miratoi gjithashtu ligje diskriminuese kundër algjerianëve, sikur ato që inkurajonin kolonizatorët të uzurpojnë tokat e vendasve.
Kafkat e luftëtarëve
Sundimi kolonial francez është përballur me një rezistencë të ashpër nga algjerianët, e cila u prit me një goditje brutale nga kolonizatorët.
Më 1880 –1881, Franca mori kafkat e 37 luftëtarëve të rezistencës. Kafkat aktualisht janë ruajtur në Muzeun e Njerëzimit në Paris.
Algjeria ka kërkuar Parisi t’i kthejë ato, një kërkesë kjo e refuzuar prej kohësh.
Tmerri i 8 majit
Më 8 maj 1945, mijëra algjerianë dolën në rrugë për të festuar fitoren aleate ndaj Gjermanisë naziste dhe përfundimit të Luftës së Dytë Botërore (1939-1945). Në të njëjtën kohë, ata dolën në rrugë për të kërkuar pavarësi nga Franca.
Festimet u kthyen në ngjarje të përgjakshme kur forcat franceze hapën zjarr ndaj protestuesve duke lënë rreth 45,000 të vdekur.
1.5 milion dëshmorë
Më shumë se 1.5 milion algjerianë u martirizuan gjatë luftës algjeriane për pavarësi nga sundimi francez, shifër kjo e pranuar nga Franca.
Por vlerësime të tjera e çojnë numrin e viktimave në mbi 10 milion.
Në vitin 2017, Lidhja Algjeriane për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut, vlerësoi se viktimat e sundimit kolonial francez në më tepër se 10 milion. Algjerianët akuzojnë Francën për përdorimin e civilëve si mburojë njerëzore gjatë luftës së tyre kundër Ushtrisë Nacionalçlirimtare (ALN).
Por jo vetëm aq. Eksperimentet franceze bërthamore kanë shkaktuar vdekjen e rreth 42,000 algjerianëve dhe mijëra të plagosur për shkak të radioaktivitetit bërthamor, përveç dëmtimit të gjerë kundër mjedisit.
Autoritetet kolonialiste franceze kanë kryer abuzime dhe tortura kundër civilëve algjerianë, sipas historianëve dhe viktimave algjeriane.
Goditjet me tela elektrik dhe përdorimi i puseve të ujit si burgje, ishin ndër metodat e përdorura nga autoritetet kolonialiste kundër të burgosurve në Algjeri. /tesheshi.com/
