Kritiku i regjimit rus Alexei Navalny, siç pretendojnë në Berlin, pa dyshim është helmuar me agjentin nervor Novichok, njw lloj arme kimike e krijuar nga sovjetikët me qëllim që të anashkalohej Konventa për Armët Kimike.
Novichok shkakton një reaksion zinxhir proteinik, i cili mund të çojë shpejt në vdekje, raporton Deutsche Welle (DW).
Siç mund të shihet në rastin e Navalny-t, agjenti bllokon prodhimin e enzimës kolinesterazë, e cila është e rëndësishme në metabolizmin për prishjen e acetilkolinës neurotransmetuese.
Ky transmetues luan një rol të rëndësishëm kur zgjoheni ose ruani vëmendjen.
Nëse acetilkolina nuk është më e degraduar, kjo bën që sistemi nervor të bombardohet me stimuj, rrugët e sinjalizimit janë mbingarkuar plotësisht dhe fillojnë të “egërsohen”.
Paraliza dhe ngërçet mund të çojnë në vdekje
Informacioni i sistemit nervor godet pastaj indet, muskujt dhe organet, ka një fluks të shtuar të pështymës dhe probleme me frymëmarrjen, sepse pacienti nuk mund të kontrollojë më muskujt e tij të frymëmarrjes.
Paraliza dhe ngërçet mund të çojnë në vdekje nëse helmimi vazhdon për një kohë të gjatë.
Mjekët duhet së pari të parandalojnë mbytjen e pacientit për shkak të spazmave në muskujt frymëmarrjes.
Kjo është arsyeja pse Navalny u vendos menjëherë në ventilim artificial (ai ishte i intubuar), sipas DW.
Si një antidot, mjekët japin atropinë, një alkaloid që gjendet në belladonna (një bimë që është përdorur prej kohësh si ilaç dhe si helm).
Atropina zë receptorë të acetilkolinës muskarinike në qeliza dhe dobëson efektin e bombardimit të acetilkolinës.
Trajtimi duhet të vazhdohet derisa kolinesteraza të fillojë të funksionojë përsëri.
Kjo është arsyeja pse mjekët në atë rast japin edhe përbërësin aktiv pralidoksimën, në mënyrë që të stimulojnë përsëri prodhimin e kolinesterazës.
Më shumë se 100 variante të “familjes” helmuese
Edhe pse emri “Rishtar” (i sapoardhuri) sugjeron se është diçka e re, ai helm nuk është aq i ri.
Eshtë zhvilluar nga kimistët sovjetikë gjatë viteve 1970 dhe 1980.
Në fakt, është një seri e tërë e toksinave nervore, të cilat janë bashkuar nën emrin Novichok (Rishtar).
Të gjithë kanë një bërthamë organofosforike, të ngjashme me shumë insekticide ose vrasës të insekteve.
Novichok-5 dhe Novichok-7 konsiderohen helme që janë tetë herë më toksike se helmi ushtarak VX – një nga gazrat helmues më të rrezikshëm në botë.
Ka më shumë se 100 variante në familjen e përhapur Novichok.
Disa nga përbërjet më pak të rrezikshme janë shkruar në revista profesionale që nga Bashkimi Sovjetik – për shembull, insekticide organofosfat.
Ishte atëherë me sa duket një përpjekje për të mbuluar kërkimet ushtarake me një program kërkimi civil.
Helmimi i Sergei dhe Julia Skripalj
Por mashtrimi nuk mbaron me kaq – edhe vetë përbërësit e armëve kimike i paraqiten bashkësisë ndërkombëtare si kimikate normale.
“Bashkimi Sovjetik po prodhonte një ‘përbërje të porsaardhur’ për të anashkaluar Konventën e Armëve Kimike,” i tha DW Michelle Carlin, një toksikologe britanike në Universitetin e Newcastle.
Kimikatet e mashtrimeve që përdorin është kjo: ato prodhojnë dy përbërës në formën e një pluhuri ultrafine; këta përbërës nuk janë aspak ose shumë pak toksikë dhe nuk ishin të ndaluar askund në atë kohë.
“Për sa kohë që kimistët prodhuan individualisht përbërës jo toksikë, nuk ishte i paligjshëm. Ajo u bë e paligjshme vetëm kur ato përziheshin,” thotë Carlin.
Megjithatë, që atëherë, situata ka ndryshuar.
Sipas Konventës aktuale mbi Armët Kimike, ato përbërës individualë janë gjithashtu të ndaluar, por “kimia fillestare” është ende shumë pak e njohur në botë.
Nuk është e lehtë të përcaktohet se cilat “përbërje të porsaardhura” janë përdorur në helmimin nervor.
Kështu, mbetet e paqartë se cilat “përbërje të porsaardhura” janë përdorur për të helmuar agjentin e dyfishtë Sergej Skripalj dhe vajzën e tij Julija në 2018.
Sidoqoftë, mjekët janë të vetëdijshëm për efektet e këtyre helmeve.
Përzierja e rrezikshme e substancave jotoksike
Meqenëse “përbërësit fillestarë” janë dukshëm më të fuqishëm se toksinat e tjera nervore të njohura, sasi të vogla janë të mjaftueshme dhe kërkohet më pak kohë për të shkaktuar të njëjtin dëm.
Kur Novichok arrin botën e jashtme, ai paraqet rrezik vetëm për një periudhë të kufizuar kohore.
“Duke bashkëvepruar me lagështinë, ajo zbërthehet në ajër”, thotë Carlin.
Përveç kësaj, mund të lahet me ujë.
Vrasësit që përdorin këtë helm janë ende në rrezik mjaft të lartë.
Po, është më lehtë të merresh me dy substanca jotoksike, por në momentin që ato përzihen, mund të lindë një problem, shtoi Carlin. /tesheshi.com/
