Kur Sekretari amerikan i Shtetit Antony Blinken nisi një turne në Lindjen e Mesme në fillim të janarit, ai shpresonte të bindte fuqitë rajonale që t’i bashkoheshin një aleance ushtarake të udhëhequr nga SHBA që synonte të pengonte Houthi-t nga sulmet e anijeve në Detin e Kuq.
Por ai u prit me një dush të ftohtë. Vetëm një vend në rajon, Bahreini, i është bashkuar hapur Grupit të Mbrojtjes së Lundrimit të Detit të Kuq. Shpërthimi më i madh erdhi nga Princi i Kurorës saudite, Mohammed bin Salman, i cili vendosi të pozicionohet sa më larg që të jetë e mundur nga konflikti me rebelët jemenas.
Deklarata mjaft ironike pasoi sulmet amerikano-britanike ndaj objektivave të lidhura me Houthi-it në Jemen, kur Riadi i kërkoi SHBA-së të ushtrojë “përmbajtje”. Arabia Saudite, e cila ka qenë në luftë kundër Houthi-t për gati nëntë vjet, tani ka vendosur të ë vëzhgojë situatën nga distanca. Princi i Kurorës saudit thuhet se nuk hezitoi t’i thoshte Blinkenit se që nga viti 2015, Riadi ka paralajmëruar vazhdimisht Uashingtonin për rrezikun që paraqet Houthi.
Për vite me radhë, sauditët i kanë kërkuar Uashingtonit ndihmë në luftën kundër militantëve jemenas, por SHBA i ka injoruar vazhdimisht ata. Arabia Saudite përfundimisht zvogëloi përfshirjen e saj ushtarake në Jemen, pjesërisht për shkak të presionit amerikan dhe zyrtarët sauditë hynë në bisedime paqeje me Houthi-t. Princi saudit nuk shprehu drejtpërdrejt kundërshtimin e tij ndaj sulmeve amerikano-britanike ndaj Houthi-t, por ai tha se përfshirja e mbretërisë në konflikt do të kërcënonte procesin e brishtë të paqes në Jemen.
Një pikë kthese në strategjinë saudite ishin sulmet e vitit 2019 në objektet e kompanisë së naftës Aramco, për të cilat Houthi-t morën përgjegjësinë. Sulmet në objektet e naftës e detyruan Arabinë Saudite të përgjysmojë prodhimin e naftës së papërpunuar. Siç thekson studiuesja jemenase Veena Ali-Khan për Foreign Policy, Riadi më pas u ndje i tradhtuar nga SHBA dhe vendosi të ndryshojë politikën e tij të jashtme, duke u fokusuar më shumë në ndërtimin e marrëdhënieve diplomatike me vendet e rajonit në vend që të priste ndihmë nga Uashingtoni.
Prioriteti numër një i Arabisë Saudite është të sigurojë mbrojtjen e saj. Negociatat me Houthi-t kanë vazhduar që nga viti 2021, por vetëm kohët e fundit kanë thyer një bllokim. Në fund të dhjetorit, i dërguari i posaçëm i OKB-së për Jemenin, Hans Grundberg tha se palët ndërluftuese ishin zotuar të respektonin një armëpushim të ri dhe të ndiqnin një proces paqeje të udhëhequr nga Kombet e Bashkuara për t’i dhënë fund luftës. Gjëja e fundit që kërkon tani Arabia Saudite është mospërshkallëzimi i konfliktit, gjë që dëshmohet nga fakti se këto ditë Riadi po mban një dialog të hapur edhe me Iranin.
Pozicionimi i vetes si ndërmjetës “mund t’i paguajë sauditët në mënyra të ndryshme”, shpjegoi Farea Al-Muslimi, një eksperte e Jemenit në institutin e mendimit Chatham House. Edhe pse ndonjëherë “luajti një rol udhëheqës në mbrojtjen e Izraelit nga sulmet e houthinjve duke rrëzuar disa nga raketat e tyre”, shtoi ekspertja, Arabia Saudite ka injoruar thirrjet e Uashingtonit për të marrë pjesë në një forcë shumëkombëshe të mbrojtjes detare në Detin e Kuq.
Strategjia e re saudite në Jemen, e cila largohet nga veprimi i drejtpërdrejtë ushtarak dhe fokusohet në rritjen e marrëdhënieve me rebelët jemenas, po funksionon mirë deri më tani. Megjithatë, pyetja është se sa do të zgjasë. Houthi-t mund t’i drejtohen Riadit në çdo kohë, sepse ende nuk është arritur një marrëveshje përfundimtare e paqes. “Arabia Saudite është në një pozitë shumë të pakëndshme. Ajo është padyshim kundër Houthi-t dhe përpjekjeve të tyre për të penguar trafikun detar në Detin e Kuq, por ajo ka frikë nga hakmarrja e tyre dhe zhbërja e përpjekjeve që ka investuar në negociata prej muajsh”, analizoi eksperti i Jemenit Thomas Juneau.
Një nga arsyet kryesore pse Riadi dëshiron të shmangë një përshkallëzim të konfliktit është se hyrja në konflikt mund të prishë seriozisht planin kombëtar të reformës që synon diversifikimin e ekonomisë. Programi i transformimit të ekonomisë saudite i quajtur “Vizioni 2030” e vendos bregdetin e Detit të Kuq në qendër, ku sauditët duan të ndërtojnë resorte luksoze që do ta shndërrojnë mbretërinë në një destinacion turistik. Kjo është arsyeja pse përfundimi i operacioneve ushtarake në Jemen është aktualisht qëllimi qendror i politikës së jashtme të Riadit.
Megjithëse Arabia Saudite është një monarki absolute, udhëheqësit gjithashtu i kushtojnë vëmendje opinionit publik, gjë që mund të ndikojë më tej në veprimet e Riadit në Gaza dhe Detin e Kuq. Një sondazh i publikuar muajin e kaluar nga Instituti i Uashingtonit për Politikat e Lindjes së Mesme tregoi se 96 për qind e sauditëve mendojnë se vendet arabe duhet të ndërpresin të gjitha kontaktet me Izraelin “në shenjë proteste kundër aksionit ushtarak në Gaza”. /tesheshi.com/
