Nga Yara Hawari*
Në orët e para të 9 qershorit, forcat izraelite kapën anijen “Madleen” në ujërat ndërkombëtare, pranë brigjeve të Rripit të Gazës. Jahti, që mbante 12 aktivistë nga shtatë vende dhe ndihma humanitare e furnizime ushqimore, kishte lundruar për pak më shumë se një javë. Mes aktivistëve ishte edhe Greta Thunberg, e cila është demonizuar dhe tallur vazhdimisht nga politikanët izraelitë dhe të tjerë për mbështetjen e saj ndaj çështjes palestineze.
Ndihma në anije ishte një sasi simbolike dhe nuk do të kishte bërë ndonjë ndryshim thelbësor, edhe sikur të kishte arritur tek palestinezët e uritur në Gaza. Kombet e Bashkuara vlerësojnë se të paktën 500 kamionë me ndihma nevojiten çdo ditë për të plotësuar nevojat themelore të tyre. Gjithashtu, ishte e pritshme që forcat izraelite do ta ndalonin anijen përpara se të arrinte në brigjet e Gazës.
Megjithatë, “Madleen” kreu një mision të rëndësishëm. Ajo i tregoi botës dhe qeverive, të cilat po refuzojnë të zbatojnë detyrimet e tyre ligjore ndërkombëtare për të ndaluar gjenocidin dhe për të hequr bllokadën, se Gaza nuk do të harrohet.
Anija “Madleen” u organizua nga Koalicioni i Flotiljes së Lirisë (FFC), një grup bazë që bën fushatë në solidaritet me popullin palestinez. Në maj, një tjetër anije e tyre – “Conscience” – u sulmua nga dronët pak jashtë ujërave territoriale malteze. Dëmi ishte aq i madh saqë ajo nuk ishte në gjendje të vazhdonte udhëtimin e saj drejt Gazës.
FFC është pjesë e një përpjekjeje gati një dekadë e gjysmë të aktivistëve për të thyer bllokadën e Gazës. Në vitin 2010, një flotilje prej gjashtë anijesh nga Turqia lundroi drejt Rripit të Gazës përpara se trupat izraelite ta kapnin atë në ujërat ndërkombëtare. Anija më e madhe – “Mavi Marmara” – u sulmua nga komandot izraelitë, të cilët hapën zjarr dhe vranë nëntë aktivistë e gazetarë – të gjithë qytetarë turq. Deri më sot, viktimat e “Mavi Marmara” ende nuk kanë gjetur drejtësi.
Pas bastisjes së përgjakshme në flotile, Noam Chomsky shkroi: “Për dekada të tëra, Izraeli ka rrëmbyer anije në ujërat ndërkombëtare midis Qipros dhe Libanit, duke vrarë ose rrëmbyer pasagjerë, ndonjëherë duke i çuar ata në burgje në Izrael, duke përfshirë dhomat sekrete të burgjeve/torturave, ndonjëherë duke i mbajtur peng për shumë vite. Izraeli supozon se mund të kryejë krime të tilla pa u ndëshkuar, sepse SHBA-ja i toleron ato dhe Evropa në përgjithësi ndjek shembullin e SHBA-së.”
Sipas ligjit ndërkombëtar, ndalimi i të dyjave – “Mavi Marmara-së” dhe “Madleen” – është i paligjshëm. Forcat izraelite nuk kanë autoritet ligjor për të ndaluar aktivistë ndërkombëtarë në ujërat ndërkombëtare. Siç deklaroi Huwaida Arraf, një avokate palestinezo-amerikane dhe organizatore e FFC-së: “Këta vullnetarë nuk i nënshtrohen juridiksionit izraelit dhe nuk mund të penalizohen për shpërndarjen e ndihmës ose kundërshtimin e një bllokade të paligjshme – ndalimi i tyre është arbitrar, i paligjshëm dhe duhet të përfundojë menjëherë.”
Gaza shtrihet në Detin Mesdhe, megjithatë ajo ka qenë e mbyllur hermetikisht nga fqinjët e saj mesdhetarë për dekada. Bllokada ajrore, tokësore dhe detare e Izraelit nisi në vitin 2007, por edhe para kësaj, forcat detare izraelite monitoronin dhe kufizonin aksesin në vijën bregdetare të Gazës.
Marrëveshjet e Oslos të vitit 1993 nuk u dhanë palestinezëve sovranitet të plotë mbi ujërat e tyre, por në vend të kësaj u ofruan akses në 20 milje detare (37 km) nga bregu i Gazës për peshkim, rekreacion dhe nxjerrjen e burimeve natyrore si gazi. Kjo është vetëm 10 për qind e kufirit prej 200 miljesh detare për vendet sovrane, i vendosur sipas Konventës së OKB-së për Ligjin e Detit.
Por edhe këto 20 milje detare nuk u respektuan kurrë nga regjimi izraelit, i cili kufizoi palestinezët në hapësira gjithnjë e më të vogla në vijën bregdetare. Kjo i ka izoluar plotësisht palestinezët nga bota e jashtme dhe ka pasur një ndikim katastrofik në traditën detare dhe industrinë e peshkimit të Gazës.
Peshkatarët janë detyruar të peshkojnë në një zonë shumë të kufizuar, gjë që në mënyrë të pashmangshme ka çuar në mbipeshkim. Që nga fillimi i gjenocidit, peshkatarët e Gazës janë shënjestruar dhe vrarë, ndërsa anijet e tyre janë bombarduar dhe pajisjet janë shkatërruar. Midis tyre është Madleen Kulab, e vetmja peshkatare palestineze në Gaza, sipas së cilës mori emrin anija e Flotiljes së Lirisë. Nëna e katër fëmijëve është zhvendosur vazhdimisht gjatë gjenocidit dhe tani po strehohet në shtëpinë e saj të dëmtuar. Ditët e saj të peshkimit kanë marrë fund.
Sipas ligjit ndërkombëtar, anëtarët e OKB-së kanë detyrimin të veprojnë kur ndodh një krim i rëndë si gjenocidi. Ata kanë detyrën të vendosin sanksione, duke përfshirë një embargo armësh. Në vend të kësaj, Bashkimi Evropian, nga ku vijnë shumica e aktivistëve të “Madleen”, jo vetëm që ka hequr dorë nga ky detyrim, por ka vazhduar të furnizojë Izraelin me armë, pavarësisht opinionit publik mes evropianëve që kundërshton me forcë regjimin izraelit dhe gjenocidin e tij të vazhdueshëm.
Aktivistët në “Madleen” e dinin se nuk do të arrinin në destinacionin e tyre, por zgjodhën të merrnin pjesë në këtë akt solidariteti kërcënues për jetën, për të rikthyer vëmendjen e botës te Gaza dhe për të tërhequr vëmendjen ndaj mosveprimit kriminal të qeverive të tyre. Siç tha Greta: “Ne po e bëjmë këtë sepse, pavarësisht shanseve që kemi, duhet të vazhdojmë të përpiqemi, sepse momenti kur ndalojmë së përpjekuri është kur humbasim njerëzimin tonë.”
“Madleen” mund të jetë ndaluar në det, por mesazhi i saj udhëton larg: Bllokada nuk është e padukshme, as nuk do të jetë përgjithmonë. Çdo anije e ndaluar, çdo aktivist i ndaluar, çdo akt sfide riafirmon se Gaza nuk është harruar – dhe se derisa të rivendoset liria dhe të arrihet drejtësia, deti do të mbetet një vijë e parë në luftën për çlirimin e Palestinës. /Tesheshi.com/
*Yara Hawari Bashkëdrejtore e Al-Shabaka, Rrjetit të Politikave Palestineze. Ajo ka shërbyer më parë si bashkëpunëtore e politikës për Palestinën dhe analiste e lartë. Yara ka përfunduar doktoraturën në Politikat e Lindjes së Mesme në Universitetin e Exeter, ku ka dhënë mësim në kurse të ndryshme universitare dhe vazhdon të jetë bashkëpunëtore nderi kërkimore. Përveç punës së saj akademike, e cila është përqendruar në studimet indigjene dhe historinë gojore, ajo është një komentatore politike që shkruan shpesh për media të ndryshme.
