Epoka e ndarjes midis botës kapitaliste dhe komuniste është quajtur Lufta e Ftohtë, ku aktorët kryesorë, SHBA dhe BRSS nuk u përballën drejtpërdrejt, por u ballafaquan në konfliktet që ndodhën larg Uashingtonit dhe Moskës.
Kur përmendet mundësia shpërthimit të një lufte të vërtetë në kohën e ndarjes së botës në blloqe, asociimi i parë është kriza kubane e tetorit të vitit 1962.
Megjithatë, pak dihet se 11 vjet më vonë bota ishte në prag të një katastrofe që filloi pothuajse në Lindjen e Mesme. Historia e përshkruar nga Igor Atamanenko, koloneli rus në pension, të lë pa frymë.
Në sfond të gjithë ngjarjes, ishte konflikti disa dekada i vjetër midis Izraelit dhe botës arabe. Pas një fitore të madhe mbi forcat e Aleancës Arabe (Egjipti, Jordania, Siria, Iraku) në Luftën gjashtë ditore në vitin 1967, Izraeli u kaplua nga euforia. Udhëheqja e vendit erdhi në përfundimin se arabët kishin humbur potencialin e tyre ofensiv dhe nuk do të ishin në gjendje t’i ripërtërijnë forcat e tyre të armatosura në një të ardhme të afërt.
Suksesi ushtarak hapi derën për vetëkënaqësi dhe shërbimet e inteligjencës, pas masakrës së sportistëve izraelitë në Lojrat Olimpike të Mynihut (1972), u përqëndruan në luftën kundër “terrorizmit arab” në vend që t’i kushtonin vëmendje informatave që vinin nga burimet në vendet fqinje arabe.
Agjentët e inteligjencës sovjetike në Egjipt, aleati i atëhershëm i BRSS-së, u përfshinë në mashtrimin e izraelitëve. Egjiptianët u dhanë informacione të rreme gazetarëve të huaj që vizituan Kajron mbi gjendjen e ushtrisë, duke nënvizuar fuqishëm “paaftësinë” e arabëve për të përdorur pajisjet ushtarake sovjetike.
Egjipti e përdori këtë taktikë për gjashtë vjet, deri në tetor 1973, kur me ndihmën e BRSS-së, ushtria pajiset me armët më moderne ofensive.
Në orët e mëngjesit të 5 tetorit 1973, filloi sulmi egjiptian ndaj forcave izraelite, i realizuar në bashkëpunim me Shtabin e Përgjithshëm të BRSS-së. Egjiptianët kaluan Kanalin e Suezit dhe trupat siriane sulmuan izraelitët në lartësitë e Golanit. Plani i egjiptianëve dhe sirianëve ishte avancimi dhe mbyllja e unazës rreth Tel Avivit.
Nuk është e rastësishme që data e fillimit të operacionit të përzgjidhet5 tetori; Jom kipur është festa më e shenjtë hebreje që qëlloi të ishte në Ramazan atë ditë. Filloi konflikti që quhej lufta e Jomkipusrk.
Forcat e koalicionit egjiptian-sirian u shkaktuan humbje të mëdha izraelitëve. Pothuajse 3,000 ushtarë dhe oficerë u vranë, më shumë se 900 tanke dhe rreth 200 avionë u shkatërruan, asgjësuan ose u zunë.
Pas katër ditë luftime të përgjakshme, tankeve siriane iu hap një kalim për në Jerusalem, ashtu që në mbrëmjen e 8 tetorit, ministri izraelit i mbrojtjes, Moshe Dayan, në panik nxitoi për në zyrën e kryeministres Golda Meir, madje sugjeroi dorëzimin në disa pjesë të frontit.
Herët në mëngjesin e 9 tetorit, Golda Meir në seancën e jashtëzakonshme të qeverisë së Izraelit tha:
“Nuk ka kapitullim. Ne kemi armë bërthamore, dhe nëse është e nevojshme do të shkatërrojmë Damaskun dhe Kajron!”
Në të vërtetë, Izraeli kishte 18 bomba atomike në dispozicion. Ministrat nuk guxuan të kundërshtojnë Golda Meir-in, e cila e kuptoi këtë si një mbështetje.
Të njëjtën ditë, KGB dhe GRU, shërbimet e inteligjencës së Bashkimit Sovjetik, nga agjentët e tyre në Lindjen e Mesme mësuan për vendimin e Golda Meir-it për një sulm atomik mbi Egjiptin dhe Sirinë.
Të nesërmen (10 tetor), Byroja Politike e Komitetit Qendror të Partisë Komuniste të BRSS-së miratoi vendimin e kryetarit të KGB-së, Yuri Andropov për hartimin e një “Plani Masash për të Ndaluar Izraelin nga Sulmi Atomik”.
Paralel me këtë, më 11 tetor, ministri-këshilltari sovjetik i Ambasadës Sovjetike në Gjeorgji, Georgy Kornjenko i dorëzoi një letër Sekretarit të Shtetit të SHBA-së Henry Kissinger, i shkruar nga fizikantë bërthamorë sovjetikë të njohur ndërkombëtarisht drejtuar Presidentit të SHBA-së, Richard Nixon.
Sovjetikët vlerësuan vendimin e kryeministres izraelite si “vetëvrasje”, duke pretenduar se Bashkimi Sovjetik, i cili është i lidhur ushtarakisht me Egjiptin dhe Sirinë, nuk do të qëndrojë indiferent dhe do të marrë kundërmasa adekuate në rast të një sulmi bërthamor.
Megjithëse kishte vetëm orë që po e ndanin botën nga një katastrofë bërthamore, administrata amerikane nuk iu përgjigj letrës, gjë që çoi udhëheqësinë sovjetike deri te “plani rezervë”.
Në orën 5.15, më 13 tetor të vitit 1973, Major Mezhevec, komandanti i regjimentit në aeroportin ushtarak “Vladimirovka” në rajonin sovjetik Volgograd, mori një letër nga ndërlidhësi, i cili tha “Sekret, të hapet menjëherë”.
Pak minuta më vonë, Mezhevec, i shoqëruar nga një ndërlidhës dhe teknik, hyri në hangar ku ishin të vendosur avionë ushtarakë. Kur ai hyri në kabinën e avionit, ndërlidhësi i dorëzoi atij një letër të dytë me vulën: “Me rëndësi të veçantë, pasi ta lexosh, asgjësoje!”
Në orën 8:32 sipas kohës lokale, një dritë ndizet në ekranin e Komandantit të Mbrojtjes Ajrore. Niset shpejt nga verilindja në jugperëndim, ndërkohë që një oficer i ushtrisë izraelite në detyrë dërgon interceptorë, disa avionë supersonikë luftarak Mirage III.
Komandanti i skuadrës izraelite përpiqet të bëjë një kontakt me armikun. Kërkon që të prezantojë veten. Përgjigjja është një heshtje … Pasojnë dy thirrje në arabisht. Përsëri heshtje. Komandanti flet anglisht, përsëri pa asnjë efekt.
Zyrtari vëzhgues përcjell në ekran tre Mirage duke lëvizur paralelisht me shkelësin. Papritmas, lokatori sheh një fluturake të panjohur që po largohet dhe ikën nga aeroplanët izraelitë.
Pas kësaj, shirita të bardhë shfaqen në ekran: Mirage shkrep raketat ajër-ajër. Pason një surprizë e madhe. Raketat nuk e godasin objektivin, por zhduken në qiellin blu. Aeroplani misterioz? Kthehet në mënyrë të rrufeshme dhe bën gjashtë raunde mbi Tel Avivin.
Një oficer në pension dërgon një mbështetje për Mirage – skuadronin Phantom i cili nuk arriti të kapte “UFO-n”. Arabët nuk kishin diç të tillë, e vetmja përgjigje ishte se ajo mund të jetë një avion sovjetik, ishte e qartë për izraelitët.
Ministri i Mbrojtjes, Dayen hyri në kabinetin e Golda Meir-it për të raportuar në lidhje me incidentin në qiellin mbi Tel Aviv-it ndërkohë që këshilltarët po lexonin letrën nga shkencëtarët bërthamorë sovjetikë. Golda Meir menjëherë kuptoi se këto ngjarje, letra dhe sulmi aeroplanit misterioz, ishin pjesë e së njëjtës lojë nga e njëjta qendër.
Golda Meir iu drejtua Henry Kissinger-it për ndihmë shtesë të forcave ushtarake amerikane, duke detyruar diplomatët izraelitë të kontaktojnë mbretin e Jordanisë Hussein dhe Mbretin e Marokut, Hassan II. Të dytë duhej të bindnin krerët e Egjiptit dhe Sirisë, Anëar al-Sadat dhe Hafez al-Assad, për të lidhur një aleancë me Izraelin.
“Objekti misterioz fluturues” në qiellin mbi Tel Aviv-it jo vetëm që hedhi poshtë mitin e pamposhtjes së Izraelit, por gjithashtu e detyroi Golda Meir-in të heq dorë nga sulmet atomike në kryeqytetin e Egjiptit dhe Sirisë. Me këtë u pengua Lufta e Tretë Botërore.
Nën presionin e Shteteve të Bashkuara vendosen negociatat, kurse më 26 tetor ndërprehet zyrtarisht aktivitetet ushtarake në luftën e Jomkipurit.
Avion misterioz? Ishte MiG-25R, një aeroplan i shkëlqyeshëm sovjetik dhe një transportues që mund të fluturonte me shpejtësi tre herë më të shpejt se zëri.
Ndërkaq piloti trim? Aleksandar Daniloviç Mezhevec, i cili për fluturimin mbi Tel Aviv mori titullin e heroit nga Bashkimi Sovjetik. /tesheshi.com/
