Te Sheshi
  • Ballina
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Kulturë
  • Sport
  • Bota dhe Rajoni
    • All
    • Afrika
    • Amerika
    • Azia
    • Ballkani
    • Europa
    • Kosova
    • Lindja e Mesme
    Srebrenica: 30 vjet nga një gjenocid mu në zemër të Evropës dhe Gaza

    Srebrenica: 30 vjet nga një gjenocid mu në zemër të Evropës dhe Gaza

    Albanese, “flakë për flakë” me SHBA

    Albanese, “flakë për flakë” me SHBA

    Sot, tre dekada nga Gaza e djeshme në Ballkan

    Sot, tre dekada nga Gaza e djeshme në Ballkan

    Një nëndetëse bërthamore amerikane, në një qytet evropian për herë të parë në histori

    Një nëndetëse bërthamore amerikane, në një qytet evropian për herë të parë në histori

    Videoja e parë e Oçalanit nga viti 1999, deklamimi: Lufta jonë mbarroi!

    Videoja e parë e Oçalanit nga viti 1999, deklamimi: Lufta jonë mbarroi!

    Pse luftëtarët palestinezë veshin mantele në fushën e betejës?

    Pse luftëtarët palestinezë veshin mantele në fushën e betejës?

    Një shpatë amerikane mbi këtë grua dinjitoze: mbiemrin e ka Albanese…

    Një shpatë amerikane mbi këtë grua dinjitoze: mbiemrin e ka Albanese…

    Thyerja e të gjitha rekordeve nga muslimani i politikës amerikane

    Thyerja e të gjitha rekordeve nga muslimani i politikës amerikane

    E ardhmja e Gazës në duart e Gjirit

    E ardhmja e Gazës në duart e Gjirit

  • Lajme nga Gaza
  • Analizë
  • Shoshitje
  • Retro
  • Shëndet
  • Shkencë & Jetë
  • Intervista
  • Individualitet
No Result
View All Result
  • Ballina
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Kulturë
  • Sport
  • Bota dhe Rajoni
    • All
    • Afrika
    • Amerika
    • Azia
    • Ballkani
    • Europa
    • Kosova
    • Lindja e Mesme
    Srebrenica: 30 vjet nga një gjenocid mu në zemër të Evropës dhe Gaza

    Srebrenica: 30 vjet nga një gjenocid mu në zemër të Evropës dhe Gaza

    Albanese, “flakë për flakë” me SHBA

    Albanese, “flakë për flakë” me SHBA

    Sot, tre dekada nga Gaza e djeshme në Ballkan

    Sot, tre dekada nga Gaza e djeshme në Ballkan

    Një nëndetëse bërthamore amerikane, në një qytet evropian për herë të parë në histori

    Një nëndetëse bërthamore amerikane, në një qytet evropian për herë të parë në histori

    Videoja e parë e Oçalanit nga viti 1999, deklamimi: Lufta jonë mbarroi!

    Videoja e parë e Oçalanit nga viti 1999, deklamimi: Lufta jonë mbarroi!

    Pse luftëtarët palestinezë veshin mantele në fushën e betejës?

    Pse luftëtarët palestinezë veshin mantele në fushën e betejës?

    Një shpatë amerikane mbi këtë grua dinjitoze: mbiemrin e ka Albanese…

    Një shpatë amerikane mbi këtë grua dinjitoze: mbiemrin e ka Albanese…

    Thyerja e të gjitha rekordeve nga muslimani i politikës amerikane

    Thyerja e të gjitha rekordeve nga muslimani i politikës amerikane

    E ardhmja e Gazës në duart e Gjirit

    E ardhmja e Gazës në duart e Gjirit

  • Lajme nga Gaza
  • Analizë
  • Shoshitje
  • Retro
  • Shëndet
  • Shkencë & Jetë
  • Intervista
  • Individualitet
No Result
View All Result
Te Sheshi
No Result
View All Result
Porosit Web Porosit Web Porosit Web

Fuqia e turmës: individi nuk është aq i zgjuar sa mendon (ç’përmban libri i ri “Iluzioni i Diturisë”)

by te Sheshi
23/01/2018
in Kryesore, Kulturë
Reading Time: 3 mins read
A A
Fuqia e turmës: individi nuk është aq i zgjuar sa mendon (ç’përmban libri i ri “Iluzioni i Diturisë”)

Zgjuarësia njerëzore vjen nga njohuritë që ndahen mes mendjeve të ndryshme, në të ashtuquajturën mendje-koshere e kjo i bën individët të mendojnë se dinë më shumë nga sa dinë në të vërtetë.

A e dini sesi funksionon tualeti? Po biçikleta, apo një zinxhir? Pjesa më e madhe e njerëzve mund të japin gjysma përgjigjesh në përpjekjen më të mirë. Ata kanë vështirësi të shpjegojnë shpikjet bazë, pa përmendur ato që janë më komplekse dhe më abstrakte. Megjithatë në një farë mënyre, pavarësisht injorancës së njerëzve, ata krijojnë dhe lundrojnë në botën moderne. Libri i ri, “Iluzioni i Diturisë” merr misionin për të shpjeguar këtë paradoks të dukshëm: si mundet që të menduarit njerëzor të jetë kaq i fuqishëm, e megjithatë edhe kaq sipërfaqësor?

Steven Sloman dhe Philip Fernbach, të dy shkencëtarë konjitivë, bazohen mbi teoritë e evolucionit dhe psikologjinë. Ata argumentojnë se mendja ka evoluuar për të kryer vetëm minimumin që i shërben njeriut. Për shkak se njerëzit janë specie sociale dhe evolojnë në konteksin e bashkëpunimit, aty ku është e mundur, aftësitë janë zhbërë. Si rezultat, njerëzit janë individualisht pothuajse mendimtarë të kufizuar, dhe ruajnë pak informacion në kokat e tyre. Pjesa më e madhe e njohurive në vend të kësaj, përhapet në komunitet – anëtarët e të cilit shpesh nuk e kuptojnë se kjo ndodh.

Autorët e quajnë këtë iluzionin e të kuptuarit, dhe ata e demonstrojnë atë me një eksperiment të thjeshtë. Subjekteve iu kërkohet të rendisin kuptueshmërinë e tyre për diçka, dhe më pas të shkruajnë një raport të detajuar për të, dhe në fund të rendisin kuptueshmërinë sërish. Raportet e të kuptuarit bien për të gjithë. Autorët e shohin këtë ndikim kudo, që nga të kuptuarit për funksionimin e tualeteve, apo të biçikletave deri në çështje të politikave komplekse.

Iluzioni ekziston, argumentojnë ata, për shkak se njerëzit evoluojnë si pjesë e një mendjeje “koshere” dhe janë në mënyrë intuitive aq të përshtatur me bashkëpunimin saqë kufijtë midis mendjeve zbehen. Ekonomistët dhe psikologët flasin për “mallkimin e diturisë”: njerëzit që kanë njohuri për diçka e kanë të vështirë të imagjinojnë dikë tjetër që nuk e di këtë. Iluzioni i diturisë funksionon edhe në të kundërt: njerëzit mendojnë se e dinë diçka për shkak se të tjerët e dinë atë.

Mendja-koshere, me ndarjen e saj të pafundshme të njohurive dhe ekspertizës, dikur i ka ndihmuar njerëzit të gjuanin mamuthët ndërsa tani i dërgon ata në hapësirë. Por në politikë ajo shkakton probleme. Të përdorësh tualetin pa e e kuptuar sesi funksionon, është e padëmshme, por të ndryshosh sistemin e kujdesit shëndetësor pa e kuptuar atë, nuk është aq e padëmshme. Megjithatë, njerëzit shpesh kanë opinione të forta për çështje nga të cilat kuptojnë pak. Dhe në median sociale, rrethuar nga miq dhe ndjekës që mendojnë njësoj, opinionet përforcohen dhe shndërrohen në mendime ekstreme. Është e vështirë të debatosh me arsye me dike që është nën iluzionin se bindjet janë të padiskutueshme dhe që thjesht paraqitja e fakteve nuk ka gjasa të ndryshojë këto bindje, rrënjët e të cilave shtrihen thellë në vlerat dhe të menduarit e grupit në komunitet.

Autorët bëjnë një përpjekje për të sugjeruar se konfrontimi i njerëzve me iluzionin e tyre të të kuptuarit, do të zbusë opinionet e tyre, por kjo mund të ketë edhe efektin e kundërt- njerëzit reagojnë keq kur ndjehen budallenj.

Shkencëtarët  Sloman dhe Fernbach tregojnë në libër sesa të thella janë rrënjët dhe shtrirja e problemit, por nuk kanë shumë ide sesi mund të rregullohet.

“Iluzioni i diturisë” është në të njëjtën kohë i dukshëm dhe i thellë: kufizimet e mendjes nuk janë surprizë, por problem është se njerëzit mendojnë rrallë për to. Sidoqoftë, ndërsa iluzioni ekziston me siguri, domethënia e tij nënvlerësohet. Autorët janë ptolemaikë në përpjekjet e tyre për ta sjellë në fokus të psikologjisë njerëzore, kur në të vërtetë përgjigja ndaj pyetjes së tyre parësore – si ka mundësi që mendimi njerëzor është kaq i fuqishëm dhe po ashtu kaq i cekët – është mendja-koshere apo mendja kolektive.

Padituria njerëzore është shumë më fundamentale dhe me më shumë pasoja sesa iluzioni i të kuptuarit. Por ndërkaq, libri vjen në një kohë të përshtatshme. Në kontekstin e flluckave dypalëshe apo fake neës, autorët sjellin një porcion të nevojshëm përulësie: jini skeptikë për njohuritë tuaja, dhe për mençurinë e turmës ku jetoni.

Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/

Related Posts

Srebrenica: 30 vjet nga një gjenocid mu në zemër të Evropës dhe Gaza
Ballkani

Srebrenica: 30 vjet nga një gjenocid mu në zemër të Evropës dhe Gaza

11/07/2025
Dhjete fraza rreth pushtetit dhe parave nga Niccolò Machiavelli
Kryesore

Dhjete fraza rreth pushtetit dhe parave nga Niccolò Machiavelli

11/07/2025
Pse luftëtarët palestinezë veshin mantele në fushën e betejës?
Kryesore

Pse luftëtarët palestinezë veshin mantele në fushën e betejës?

10/07/2025
Next Post
Maqedoni, 1 milion e gjysmë euro për mbrojtjen nga SIDA

Maqedoni, 1 milion e gjysmë euro për mbrojtjen nga SIDA

Kamarieres i lënë 200 dollarë bakshish, i mbushen sytë me lot kur mëson arsyen prekëse

Kamarieres i lënë 200 dollarë bakshish, i mbushen sytë me lot kur mëson arsyen prekëse

Davosi: aty ku duhet të paguash sa qimet e kokës të takosh më të fuqishmit e botës

Davosi: aty ku duhet të paguash sa qimet e kokës të takosh më të fuqishmit e botës

TË FUNDIT

  • Të fundit
Srebrenica: 30 vjet nga një gjenocid mu në zemër të Evropës dhe Gaza

Srebrenica: 30 vjet nga një gjenocid mu në zemër të Evropës dhe Gaza

11/07/2025
Albanese, “flakë për flakë” me SHBA

Albanese, “flakë për flakë” me SHBA

11/07/2025
Znj. Gjeli vendos të mos jetë pulë: reagimi kësaj prokuroreje ndaj përfoljes nga Rama

Znj. Gjeli vendos të mos jetë pulë: reagimi kësaj prokuroreje ndaj përfoljes nga Rama

11/07/2025
Sot, tre dekada nga Gaza e djeshme në Ballkan

Sot, tre dekada nga Gaza e djeshme në Ballkan

11/07/2025

NA NDIQNI!

KRYESORET

  • Kryesore
Srebrenica: 30 vjet nga një gjenocid mu në zemër të Evropës dhe Gaza

Srebrenica: 30 vjet nga një gjenocid mu në zemër të Evropës dhe Gaza

11/07/2025
Albanese, “flakë për flakë” me SHBA

Albanese, “flakë për flakë” me SHBA

11/07/2025
Znj. Gjeli vendos të mos jetë pulë: reagimi kësaj prokuroreje ndaj përfoljes nga Rama

Znj. Gjeli vendos të mos jetë pulë: reagimi kësaj prokuroreje ndaj përfoljes nga Rama

11/07/2025
Sot, tre dekada nga Gaza e djeshme në Ballkan

Sot, tre dekada nga Gaza e djeshme në Ballkan

11/07/2025

SHOSHITJE

  • Opinione

Nga Roald A. Hysa: Logo “hallall” dhe “turizmi hallall”

Nga Namir Lapardhaja: Gaza duhet të ripërkufizojë çfarë është e njerëzishmja

Nga Vladimir Kera: Në kohën e banalitetit, edhe lufta mbyllet me gallatë!

Nga Roald A. HYSA: Konflikti Iran-Izrael dhe Gaza

Nga Besim Limani: Kush po e menaxhon Vetëvendosjen sot?

Nga Lutfi Dervishi: “Bomba bërthamore” e Shqipërisë!

Te Sheshi

© 2021 TESHESHI.COM - Portal mbarëkombëtar. Të gjitha të drejtat e rezervuara.

Harta e faqes

  • Arkiva
  • Bota dhe Rajoni
  • Get Xanax Online
  • HOME
  • Kontakti
  • Redaksia
  • Retro-demo
  • Safely Buy Diazepam or Valium Online
  • Tramadol hydrochloride Online

Na ndiqni

No Result
View All Result
  • Ballina
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Kulturë
  • Sport
  • Bota dhe Rajoni
  • Lajme nga Gaza
  • Analizë
  • Shoshitje
  • Retro
  • Shëndet
  • Shkencë & Jetë
  • Intervista
  • Individualitet

© 2021 TESHESHI.COM - Portal mbarëkombëtar. Të gjitha të drejtat e rezervuara.