Turqia, duke përfituar nga zhvillimet teknologjike, çmimet e ulëta dhe pozicioni i saj gjeopolitik, tani po pretendon rolin e një furnizuesi kryesor të pajisjeve mbrojtëse për Evropën.
Protagonisti i këtij “pushtimi të heshtur” është Bayraktar TB2, një dron që nuk është vetëm një produkt eksporti, por një mjet për të ushtruar ndikim politik.
Sipas mediave turke, si gazeta Yeni Şafak dhe portali i mbrojtjes SavunmaSanayiST, Baykar – kompania private që prodhon Bayraktar dhe është në pronësi të Selçuk Bayraktar, dhëndrit të Rexhep Tajip Erdogan – ka nënshkruar marrëveshje me më shumë se 30 vende. Midis tyre janë vendet e NATO-s (si Polonia, Rumania, Hungaria), shtetet baltike, si dhe fuqitë afrikane dhe aziatike.
“Depërtimi” në Evropë
Polonia ishte shteti i parë anëtar i NATO-s që bleu Bayraktar TB2. Marrëveshja e vitit 2021 për 24 UAV ishte vetëm fillimi. Bayraktarët polakë tashmë po marrin pjesë në misione mbikëqyrjeje në kufijtë lindorë të vendit, në sfondin e krizës së sigurisë në Ukrainë.
Sipas raportimeve turke, një TB2 polak u pa së fundmi me një konfigurim të ri, duke përfshirë radarin italian Osprey 30 AESA të Leonardo-s – një zhvillim që hap rrugën për një partneritet teknologjik midis Ankarasë dhe Romës.
Bashkimi i interesave
Perspektiva e bashkëpunimit midis Baykar dhe Leonardo është tani në fokus. Kompania turke ka njohuri dhe përvojë të gjerë në prodhimin masiv të UAV-ve, ndërsa Leonardo ofron ekspertizë në sensorë dhe radarë të përparuar. Synimi: rritja e efikasitetit dhe rrezes së veprimit të Bayraktar, me shtesa të tilla si radari Osprey 30 dhe sistemi i zbulimit Skyward IRST.
Sipas analizave teknike, Osprey 30 mund të mbulojë deri në 370 kilometra me aftësi fleksibile për të zbuluar objektiva në det, ajër dhe tokë. Ai është instaluar tashmë në helikopterë të përparuar siç është AW101 i Marinës Italiane. Integrimi i tij i mundshëm në TB2 turke sjell një dimension të ri: dronët turq me “sy” evropianë.
Arsyet pse evropianët po i drejtohen droneve turke
Në zemër të këtij ndryshimi nuk është vetëm çmimi më i ulët i dronëve turq – të cilët kushtojnë shumë më pak se homologët e tyre izraelitë ose amerikanë – por edhe fleksibiliteti i tyre i dorëzimit dhe besueshmëria operacionale.
Bayraktarët e kanë vërtetuar vlerën e tyre në konfliktet në Siri, Libi, Nagorno-Karabak dhe sigurisht në Ukrainë, ku ata ishin pjesë e “tronditjes dhe frikës” së parë të forcave ukrainase kundër pushtimit rus.
Për më tepër, Turqia po përfiton nga vonesat evropiane në zhvillimin e UAV-ve vendase, të tilla si Eurodrone, për të mbushur boshllëqet. Në praktikë, turqit tani po u shesin armë evropianëve, të cilët më parë i trajtonin me mosbesim.
Ankaraja po përpiqet të fitojë akses në fondet evropiane të mbrojtjes. Përmes skemave SAFE (Platforma e Teknologjive Strategjike për Evropën) dhe EDIRPA (Përforcimi i Industrisë së Mbrojtjes Evropiane), të cilat arrijnë në një total prej më shumë se 900 miliardë eurosh, Turqia kërkon të bashkëprodhojë me kompanitë evropiane në mënyrë që të fitojë akses në njohuritë e nevojshme, por edhe të “legjitimojë” pjesëmarrjen e saj në strukturën evropiane të mbrojtjes.
Mjet politik me helikë
Bayraktar TB2 nuk është thjesht një dron luftarak – është një simbol për ta. Një mjet pushteti politik që Turqia e përdor për të depërtuar “në heshtje” në Evropë, për të fituar ndikim dhe për të ndërtuar një pozicion në peizazhin gjeopolitik në ndryshim. Në një kohë kur BE-ja po ripërcakton mbrojtjen e saj dhe po kërkon “alternativa” ndaj SHBA-së, Turqia duket e gatshme të mbushë boshllëqet – me dronë, me strategji eksporti, me aftësi politike. /tesheshi.com/