Portali italian Inside Over ka trajtuar çështjen e balonave spiune të përparuara që ushtria izraelite po përdor në qiellin mbi Gaza, me qëllim krijimin e një harte të saktë të rrjetit kompleks të tuneleve të ndërtuara nga Hamasi. Ky rrjet paraqet një sfidë të madhe ushtarake dhe i jep lëvizjes palestineze një avantazh strategjik në luftën shumëdimensionale me Izraelin.
Giuseppe Gagliano, autori i raportit, deklaron se rrjeti i tuneleve, në të cilin Hamasi ka investuar më shumë se një miliard dollarë, është një sistem sekret që shtrihet për qindra kilometra. Tunelet shërbejnë për të fshehur armët dhe për të lëvizur luftëtarët përmes kalimeve komplekse. Sipas palës izraelite, ato përmbajnë edhe pengje të rrëmbyera gjatë operacionit “Përmbytja e Al-Aksa-së”.
Autori beson se këto balona izraelite përfaqësojnë kufirin më të fundit në luftën teknologjike që synon neutralizimin e superioritetit taktik të rezistencës, por në të njëjtën kohë ato ngrenë shumë pyetje etike, si dhe dyshime në lidhje me aftësinë e tyre për të arritur qëllime ushtarake.
Një projekt misterioz
Autori argumenton se këto balona, të cilat kanë qenë në funksion që të paktën nga shtatori 2024, nuk janë vetëm mjete të thjeshta mbikëqyrjeje. Të pajisura me teknologji të përparuara, ato kombinojnë sensorët e gjeneratës së fundit dhe inteligjencën artificiale për të eksploruar nëntokën.
Ai thekson se pajisjet qëndrojnë pas një projekti misterioz të udhëhequr nga Skypearl, një startup i themeluar nga një ish-inxhinier i Google X.
Ai shton se Skypearl nuk është një kompani e njohur, por është pjesë e ekosistemit të mirë-vendosur të inovacionit ushtarak të Izraelit dhe një vazhdim i një tradite të gjatë bashkëpunimi të ngushtë midis forcave të armatosura dhe sektorit privat për t’u ofruar forcave izraelite teknologjitë më të fundit.
Themeluesi i kompanisë, një ish-inxhinier i Google X, ka gjithashtu përvojë të mëparshme pune në balona kërkimore përmes projekteve të tilla si balonat Loon, të projektuara për të siguruar akses në internet në zona të largëta.
Por qëllimi këtu është krejtësisht i ndryshëm, sipas autorit. Balonat e Skypearl nuk janë për komunikim, por për spiunazh. Ato nuk janë të destinuara për ndërtim, por për shkatërrim. Këto armë janë të projektuara për t’i dhënë Izraelit një avantazh strategjik në një konflikt shumëdimensional.
Algoritme vdekjeprurëse
Autori vëren se kjo teknologji ngre pyetje serioze etike, pasi mbikëqyrja gjithëpërfshirëse e ofruar nga këto balona spiune përplaset me realitetin kompleks në terren, ku është e vështirë të dallosh midis luftëtarëve dhe civilëve.
Teorikisht, preciziteti i ofruar nga këto balona spiune duhet të zvogëlojë gabimet, por shkatërrimi i një tuneli të vetëm mund të çojë në shembjen e ndërtesave qindra metra larg, siç pranon edhe autori, madje edhe burime ushtarake izraelite. Kjo e bën këtë teknologji një shpatë me dy tehe dhe mund të përhapë shkallën e shkatërrimit në vend që ta përmbajë atë.
Autori gjithashtu argumenton se ripërdorimi i teknologjive civile për qëllime ushtarake ngre pyetje shtesë rreth asaj se kush ka kontroll mbi këto teknologji dhe cilat janë kufijtë etikë për përdorimin e tyre.
Ai shton se mbështetja në këto balona spiune përforcon përshtypjen se vendimet për jetë a vdekje në konflikte tani u lihen makinave dhe algoritmeve. Mungesa e transparencës, tipike për programet e inteligjencës, vetëm sa i përforcon këto frikëra.
Suksesi i kufizuar
Gagliano argumenton se vitet e fundit ushtria izraelite ka filluar të investojë shumë në teknologjitë e inteligjencës artificiale dhe sistemet e avancuara të mbikëqyrjes, siç janë programet Lavender dhe The Gospel, projekte që kanë shkaktuar polemika për rolin e tyre në procesin e përzgjedhjes së objektivave.
Ai shpjegon se balonat spiune Skypearl përshtaten në këtë strategji, por tunelet e Hamasit ende paraqesin një sfidë unike. Forcat izraelite kanë eksperimentuar me dronë, robotë, sensorë sizmikë, por pavarësisht të gjitha këtyre masave, rezultati ka qenë i kufizuar, pohon autori.
Ai vazhdon duke thënë se balonat spiune mund të përfaqësojnë një përparim të mundshëm, por suksesi i tyre varet ende nga aftësia e tyre për të përkthyer të dhënat në veprime konkrete, por pa zgjeruar më tej rrethin e shkatërrimit. /tesheshi.com/
