Fotoreporteri i madh brazilian Sebastião Salgado, i njohur për mënyrën se si përshkroi, bardh e zi, luftërat, tragjeditë njerëzore, katastrofat mjedisore dhe pyjet e Amazonës, ka vdekur në moshën 81 vjeç, njoftoi sot Akademia Franceze e Arteve të Bukura, anëtare e së cilës ishte ai.
Salgado autodidakt, “një dëshmitar i tragjedisë njerëzore dhe gjendjes së planetit“, siç e përshkroi Akademia, lë një trashëgimi unike nga qindra udhëtimet e tij, me fotografi të botuara në revista të tilla si “Life and Time”, libra dhe ekspozita në muze, veçanërisht në Paris ku jetoi pjesën më të madhe të jetës së tij.
Nga Ruanda në Guatemalë dhe nga Indonezia në Bangladesh dhe Amazonë, objektivi i tij kapi zinë e bukës, luftërat dhe eksodin masiv të refugjatëve në botën e tretë. Bota e tij bardh e zi përfshinte edhe peizazhe, siç janë lumenjtë e Amazonës, dhe me punën e tij ai e ngriti fotogazetarinë në një formë arti.
Salgado u nderua me Çmimin Princ i Asturias (1998) dhe Çmimin e Fondacionit Hasselblad (1989).
“Kripa e Tokës”, një dokumentar nga Wim Wenders që tregon udhëtimet e fotoreporterit brazilian në Papua Guinenë e Re dhe Rrethin Arktik, u nominua për çmimin Oscar.
Salgado lindi më 8 shkurt 1944, në Aymores, një komunitet rural në Minas Gerais. Ai u rrit me shtatë motrat e tij në fermën e babait të tij, fermer bagëtish. Në këtë zonë, ku ndonjëherë detyrohej të udhëtonte me ditë të tëra për të vizituar një të afërm, ai mësoi të ishte i duruar – një aftësi që rezultoi e paçmuar në karrierën e tij të mëvonshme, kur i duhej të priste “momentin e duhur” për të kapur atë “sekondën perfekte” me objektivin e tij.
Ai studioi drejtësi dhe më pas ekonomi. Në vitin 1969, ai iku në Francë për t’i shpëtuar diktaturës ushtarake, së bashku me gruan e tij të ardhshme, Lelia Vanik, me të cilën pati dy fëmijë. Ai punoi për Organizatën Ndërkombëtare të Kafesë dhe udhëtoi në Afrikë. Ishte në këtë kontinent që ai bëri fotografitë e tij të para, me një aparat fotografik që ia kishte dhuruar gruaja e tij.
“E kuptova se fotografitë më jepnin më shumë kënaqësi sesa raportet financiare”, pranoi ai dikur. Më pas ai vendosi të ndiqte fotografinë profesionalisht dhe refuzoi një pozicion të lakmuar në Bankën Botërore.
Në Afrikë, ku ndihej “si në shtëpi”, braziliani bëri raportimet e tij të para, mbi thatësirën dhe urinë në Niger dhe Etiopi. Në vitin 1979 ai u bashkua me agjencinë Magunm. Dy vjet më vonë ai pati suksesin e tij të parë të madh gazetaresk: brenda 60 sekondave ai bëri 76 fotografi, gjatë atentatit të tentativës së Presidentit të atëhershëm të SHBA-së, Ronald Reagan, në Uashington.
Njohja globale erdhi në vitin 1986, me fotografitë e tij ikonike të Serra Pelada të Brazilit, “fshehjes së milingonave njerëzore” ku dhjetëra njerëz, të mbuluar me baltë, punonin ditë e natë në minierën më të madhe të arit në botë.
Ai shkroi gjithashtu “Eksodi” rreth zhvendosjeve të detyruara në 40 vende.
“Kufijtë janë artificialë. Kudo, pashë të njëjtën qenie njerëzore. ‘I huaji nuk ekziston’”, deklaroi ai në vitin 2016.
Fotografia “është një mënyrë jetese, është ideologjia ime”, i tha ai AFP-së në vitin 2022, kur São Paulo priti ekspozitën “Amazonia”, fryt i shtatë viteve punë në pyllin më të madh tropikal në planet. /tesheshi.com/
