Brukseli po humbet ndikimin në rajon dhe do t’ju tregoj se cili është përshtypja ime, pasi unë kam qenë i përfshirë në jetën politike të Ballkanit Perëndimor për më shumë se 30 vjet – sot situata në rajon është më e keqe se dhjetë vjet më parë. Reformat praktikisht janë ndalur, dhe këto janë reforma që supozohej të siguronin një standard që do të na bënte një pjesë organike të qytetërimit evropian”.
Këtë e deklaroi ish-Presidenti i Malit të Zi Milo Gjukanoviç, në forumin Globsek, si pjesëmarrës në panelin “Ballkani Perëndimor në një udhëkryq gjeopolitik: integrimi evropian apo tensionet rajonale në rritje?”.
“Integrimi nuk është më tema kryesore, as tema më e rëndësishme. Sidomos pasi ka skepticizëm edhe ndaj perspektivave që mund të quhen të arritshme – Ballkani Perëndimor në Bashkimin Evropian. E dini, në vitin 2013 Kroacia u bë anëtare e Bashkimit Evropian. Asgjë nuk ka ndodhur që atëherë. Dhe dhjetë vjet para kësaj, në vitin 2003 në Selanik, në samitin BE-Ballkani Perëndimor, pati një iniciativë që Bashkimi Evropian të pranonte idenë që deri në vitin 2014, në 100-vjetorin e Luftës së Madhe, të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor do të bëheshin anëtare të Bashkimit Evropian. Dhe vetëm njëra prej tyre u bë anëtare – Kroacia, dhe pjesa tjetër tani është më larg Bashkimit Evropian sesa ishte në vitin 2003”, arsyetoi Gjukanoviç.
Si rezultat i gjithë kësaj, thotë ai, nuk po kemi efektin kryesor që duam të arrijmë përmes integrimit, që është emancipimi i shoqërisë ballkanike.
BE-ja, e pavendosur për një kohë të papranueshme
“Fatkeqësisht, shoqëria ballkanike është thellësisht prapa, dhe ajo që të gjithë duam në Ballkan, dhe supozoj edhe në Bashkimin Evropian, është të shohim reforma, të shohim vendosjen e standardeve, sepse duam që këto shoqëri të përshtaten për të jetuar siç duhet në Bashkimin Evropian, të bashkuara mbi vlera të përbashkëta. Dhe aktualisht nuk ka një efekt të tillë. Dhe do t’ju tregoj pse. Para së gjithash, Bashkimi Evropian ishte shumë i pavendosur për një kohë të papranueshme të gjatë se çfarë të bënte në Ballkanin Perëndimor, çfarë të bënte me politikën e tij më të suksesshme – politikën e zgjerimit.
Nëse e mbani mend kur Rumania dhe Bullgaria u bënë anëtare, atëherë filluan të flisnin për lodhjen nga zgjerimi. Pas kësaj, filluan të flisnin për dilema – nëse duhet të vazhdohet zgjerimi para se të përfundojë konsolidimi i brendshëm i Bashkimit Evropian, megjithëse është plotësisht e qartë se ky konsolidim nuk varet nëse BE ka 27 apo 35 anëtarë. BE-ja me 27 anëtarë është jofunksionale në segmente të caktuara dhe kërkon reforma, por kjo nuk do të thotë që duhet të hezitojmë të pranojnë anëtarë të rinj, anëtarë nga Ballkani Perëndimor”, tha ai.
“Pastaj dolën ide për një Evropë me shpejtësi të ndryshme. Pas kësaj, ata ndryshuan metodologjinë e negociatave me vendet kandidate”, shtoi Gjukanoviç.
“Në fund, morëm Komunitetin Politik Evropian dhe sido që ta quani, përshtypja ime është se është një lloj alternative, një zëvendësim, i cili ofrohet si diçka që vjen para anëtarësimit. Pra, BE-ja po mendonte se çfarë t’i ofronte Ballkanit Perëndimor, në vend që të ofronte gjënë më logjike – një proces zgjerimi agresiv dhe pranimi të anëtarëve të rinj nga Ballkani Perëndimor në BE”, tha Gjukanoviç.
Siç shtoi ai, të gjithë e dinë se nuk ekziston një vakum gjeopolitik.
Për ish-presidentin malazez, Rusia ka forcuar përfaqësuesit e saj në Ballkanin Perëndimor, të cilët po përhapin narrativën se NATO është “Rajhu i Katërt”.
“Nëse BE-ja nuk është e pranishme, dikush tjetër do të jetë. Pra, Rusia erdhi, dhe Rusia është e pranishme dhe ka aktivizuar trashëgiminë e pranisë së saj historike në Ballkanin Perëndimor. Para së gjithash, ndjenjat e forta pro-ruse. Rusia ka forcuar përfaqësuesit e saj në Ballkanin Perëndimor. I ka vënë ata në shërbim të qëllimeve të saj dhe ka filluar të shkatërrojë vlerat në shoqëritë e Ballkanit Perëndimor.
Narrativa që Rusia dërgon përmes përfaqësuesve të saj, kryesisht përmes Kishës Ortodokse, është se Evropa është një qytetërim i kalbur dhe se NATO është ‘Rajhu i Katërt’. Kjo është narrativa. Kjo është arsyeja pse publiku në Ballkanin Perëndimor po fillon seriozisht të dyshojë në mundësinë e anëtarësimit në Bashkimin Evropian”, tha ish-presidenti i Malit të Zi.
Perëndimi sipas tij e injoroi shkatërrimin rus të rajonit, ndërsa Ballkani pa hapësirë për nacionalizëm.
Gjukanoviç e përfundoi prezantimin e tij duke thënë se beson që ky lloj shkatërrimi i vlerave është lënë shumë pas dore nga politika perëndimore, veçanërisht BE-ja dhe Shtetet e Bashkuara.
“Ata thjesht nuk e panë se çfarë po ndodhte në Ballkanin Perëndimor, dhe Ballkani në fakt pa një hapësirë bosh – një hapësirë për nacionalizëm.
Pra, sa herë që ka ndonjë turbulencë nga Rusia dhe sa herë që Rusia e kthen vëmendjen e saj nga Perëndimi, veçanërisht nga Evropa, nacionalistët nga Ballkani Perëndimor mendojnë se ka ardhur koha e tyre.
Ajo që mendonim se ishte varrosur në gjakun e viteve nëntëdhjetë, në gjakun në të cilin varrosëm ish-Jugosllavinë, tani është rizgjuar dhe përsëri kemi narrativa nacionaliste në Ballkanin Perëndimor, të cilat kërcënojnë stabilitetin e rajonit, perspektivat evropiane të rajonit, dhe përvoja na ka mësuar se kjo është një kërcënim edhe për stabilitetin evropian”, tha Gjukanoviç. /tesheshi.com/
