Presidenti sirian Ahmad al-Sharaa mbërriti të shtunën për një vizitë të paparalajmëruar në Stamboll, vizita e tij e tretë në Turqi që kur mori pushtetin në fillim të këtij viti. Në Stamboll, ai u takua me homologun e tij turk, Recep Tayyip Erdogan, në Pallatin Dolmabahçe.
Takimi u zhvillua me dyer të mbyllura dhe në të morën pjesë zyrtarë të lartë të sigurisë dhe ushtarakë nga të dyja palët.
Konteksti i vizitës
Vizita e Presidentit sirian në Turqi vjen në një kontekst jashtëzakonisht të rëndësishëm rajonal dhe ndërkombëtar, pasi përkoi me njoftimin zyrtar nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian për heqjen e sanksioneve ekonomike ndaj Sirisë, gjë që përfaqëson një kthesë të rëndësishme në politikën perëndimore pas përmbysjes së regjimit të Bashar al-Assad në dhjetor të vitit të kaluar.
Koha e vizitës ka gjithashtu një rëndësi të veçantë, pasi ajo vjen vetëm dy ditë pas vizitës së shefit të inteligjencës turke, Ibrahim Kalin, në Damask. Gjatë asaj vizite, Kalin diskutoi çështje të ndjeshme të sigurisë, veçanërisht dorëzimin e armëve nga Njësitë e Mbrojtjes së Popullit Kurd (YPG) dhe integrimin e tyre në forcat e sigurisë siriane, një çështje zbatimi i së cilës po mbetet prapa njoftimeve të mëparshme.
Vizita vjen gjithashtu në kontekstin e deklaratave të fundit të Presidentit Erdogan për vendosjen e kontakteve me Irakun dhe Sirinë në lidhje me çarmatimin e Partisë së Punëtorëve të Kurdistanit (PKK), duke treguar përpjekjet e Turqisë për të bërë përparim në këtë çështje të ndjeshme të sigurisë.
Pyetjet kryesore
Sipas një deklarate të lëshuar nga presidenca turke, gjatë takimit u diskutuan një sërë çështjesh dypalëshe, rajonale dhe ndërkombëtare, me theks të veçantë në zhvillimet në fazën kalimtare në Siri dhe drejtimet e bashkëpunimit midis dy vendeve.
Gjatë bisedës, Presidenti Erdogan tha se Sirinë e presin “ditë më të ndritshme dhe më paqësore”, duke riafirmuar se vendi i tij do të vazhdojë të qëndrojë pranë popullit sirian, siç ka bërë që nga fillimi i krizës.
Erdogan përshëndeti vendimin e Shteteve të Bashkuara dhe Bashkimit Evropian për të hequr sanksionet ndaj Sirisë, duke theksuar se ky është një hap i rëndësishëm që hedh themelet për kthimin e stabilitetit.
Lidhur me përshkallëzimin izraelit, presidenti turk e quajti pushtimin dhe sulmet e shpeshta izraelite në territorin sirian “të papranueshme“, duke theksuar se Turqia vazhdon t’i hedhë poshtë këto shkelje të të drejtave në të gjitha forumet rajonale dhe ndërkombëtare.
Në deklaratë thuhet se të dy palët diskutuan perspektivat e bashkëpunimit në sektorët kryesorë, kryesisht energjinë, mbrojtjen dhe transportin. Erdogan theksoi se Turqia do të vazhdojë të përmbushë detyrimet e saj që rrjedhin nga marrëdhëniet “fqinjësore dhe vëllazërore“, duke përfshirë mbështetjen teknike dhe politike gjatë fazës së rindërtimit të shtetit sirian.
Nga ana tjetër, Presidenti sirian Ahmad al-Sharaa shprehu mirënjohje ndaj Turqisë për qëndrimin e saj, duke theksuar rolin kyç të Ankarasë në heqjen e sanksioneve dhe duke inkurajuar bashkësinë ndërkombëtare të njohë qeverinë e re në Damask.
Agjencia shtetërore siriane e lajmeve tha se ministrat e jashtëm dhe të mbrojtjes sirianë do të takohen me homologët e tyre turq në Turqi për të diskutuar çështje të përbashkëta midis dy vendeve.
Agjencia shtoi se gjatë vizitës, presidenti sirian dhe ministri i tij i jashtëm u takuan me të dërguarin special të SHBA-së për Sirinë, Tom Barrack, për të diskutuar zhvillimet aktuale në çështjen siriane.
Në këtë kontekst, Kutluhan Kurucu, një studiues në Qendrën SETA për Kërkime Politike, Ekonomike dhe Sociale nga Turqia, beson se mungesa e ndonjë njoftimi zyrtar ose mbulimi paraprak mediatik të vizitës së presidentit sirian në Turqi nuk do të thotë domosdoshmërisht se vizita ishte sekrete. Në vend të kësaj, sipas Kuruca-s, kjo pasqyron afatin e shkurtër kohor të vetë vizitës dhe natyrën e ndjeshme të çështjeve të diskutuara në atë rast.
Duke folur për Al Jazeera-n, Kurucu theksoi se ndër faktorët që nxitën takimin ishin heqja e sanksioneve të SHBA-së ndaj Sirisë, emërimi i ambasadorit të SHBA-së në Ankara si i dërguar special për Sirinë dhe rëndësia në rritje e çështjes së Njësive të Mbrojtjes së Popullit (YPG) në axhendën e sigurisë së Turqisë.
Ai gjithashtu thekson se prania e ministrit të Mbrojtjes sirian Murhaf Abu Qasr në takim përforcon bindjen se çështjet e pranisë së forcave kurde dhe “vendndodhjeve të mundshme ushtarake” ishin ndër prioritetet kryesore në axhendë, përveç asaj që ai e përshkroi si “progres teknik në dialogun turko-izraelit mbi Sirinë”, i cili gjithashtu mund të ishte diskutuar gjatë takimit.
Kurucu shtoi se takimi i Presidentit Ahmad al-Sharaa me të dërguarin special të SHBA-së, Tom Barrack, pasqyron gatishmërinë e qeverisë së re siriane për të komunikuar drejtpërdrejt me Uashingtonin. Ai gjithashtu theksoi se pala siriane është e vetëdijshme për ndjeshmërinë e këtij procesi, duke pasur parasysh se ende ka çështje të pazgjidhura midis dy palëve.
Rëndësia e vizitës
Analisti politik Mahmoud Allouch beson se vizita e Presidentit sirian Ahmad al-Sharaa në Turqi është me rëndësi të jashtëzakonshme duke pasur parasysh ndryshimet e rëndësishme që kanë ndodhur kohët e fundit në Siri, veçanërisht kur bëhet fjalë për procesin e marrëveshjeve politike dhe të sigurisë.
Sipas Allouch, Ankaraja dëshiron të forcojë bashkëpunimin me administratën e re siriane për të zgjidhur çështjen e Forcave Demokratike Siriane (SDF) brenda kuadrit të marrëveshjes aktuale të integrimit, e cila është pjesë e një procesi më të gjerë që lidhet me ringjalljen e dialogut të paqes midis Turqisë dhe Partisë së Punëtorëve të Kurdistanit (PKK). Ai beson se kushtet janë të pjekura për përparim të vërtetë gjatë rrugës, veçanërisht në dritën e asaj që ai e përshkroi si “pajtueshmëri relative amerikane” me qasjen e Turqisë ndaj çështjes siriane.
Gjithashtu thekson se Ankaraja është e interesuar të arrijë marrëveshje dypalëshe sigurie me Damaskun dhe vendet në rajon për t’iu kundërvënë kërcënimeve të ringjalljes së ISIS, duke përfshirë çështjen e dorëzimit të burgjeve dhe kampeve të paraburgimit të ISIS-it qeverisë siriane. Turqia e konsideron këtë veprim të nevojshëm për t’i lejuar Damaskut të marrë përgjegjësinë e plotë për sigurinë në kufijtë e saj.
Allouch përfundimisht arrin në përfundimin se rezultatet e menjëhershme të kësaj vizite mund të mos jenë menjëherë të dukshme, por, sipas mendimit të tij, do të manifestohen gradualisht përmes përfundimit të procesit të integrimit dhe zbatimit të marrëveshjeve të sigurisë dhe ushtarake të dakordësuara nga të dyja palët. /tesheshi.com/
