Fjala arabe sumud, që do të thotë rezistencë, këmbëngulje, prani, por mbi të gjitha, ofrim rezistence jo të dhunshme, mund ta përshkruante në mënyrë të përkryer Wael Al-Dahdouh, kryeredaktorin e byrosë së Al Jazeera-s në Gaza, i cili u bë një fytyrë e njohur në Perëndim gjatë ofensivës izraelite në Rripin e Gazës. Ai është një nga gazetarët që dëshmoi me më shumë forcë për mizoritë në Rripin e Gazës, dhe për këtë pagoi një çmim të lartë.
Si një reporter i mësuar të mbulonte jetën e të tjerëve, Al-Dahdouh papritmas u bë vetë lajm pasi humbi 14 anëtarë të familjes së tij, përfshirë gruan dhe tre fëmijët. Anëtarët e familjes së tij u vranë në një sulm ajror izraelit ndërsa qëndronin në kampin e refugjatëve Nuseirat, pasi ikën nga Gaza, kur shtëpia e tyre familjare u rrafshua me tokë. Pas asaj tragjedie, Al-Dahdouh doli menjëherë para kamerës së Al Jazeera-s për të dëshmuar për atë që ndodhi dhe vazhdoi të bënte punën e tij, siç kishte bërë deri atëherë – të tregonte të vërtetën për krimet dhe tmerret që po ndodhin në vendin e tij, ndaj të cilave bota po mbyll sytë, siç theksoi ai.
Në dhjetor 2023, ai vetë u plagos në një sulm me dron, në të cilin kameramani i tij Samer Abudaqa u vra në Khan Younis, në jug të Rripit të Gazës, ku ata punonin së bashku. Për shkak të lëndimeve që pësoi në dorën e djathtë, ai ndodhet aktualisht në Itali për të marrë trajtim mjekësor. Dhe për shkak të arritjeve dhe guximit të tij në gazetari, ai kohët e fundit mori çmimin prestigjioz gazetaresk “Tiziano Terzani”, i cili jepet çdo vit në Udine. Me atë rast, u bisedua me Wael Al Dahdouh.
“Shpresoj që gjaku i djalit tim, Hamzës, të jetë gjaku i fundit midis gazetarëve dhe gjaku i fundit i derdhur këtu në Gaza dhe që kjo masakër dhe kjo vrasje të ndalet. Por, pavarësisht kostos, ne vazhdojmë këtë mision humanitar, të garantuar nga e drejta ndërkombëtare. Është një detyrë që ne e kryejmë në mënyrën më të mirë të mundshme”.
Ju e deklaruat këtë më 7 janar 2024. Deri atëherë, në 15 muajt e agresionit, 107 gazetarë u vranë në Rripin e Gazës. Që atëherë, në 16 muajt e ardhshëm, të paktën 150 gazetarë të tjerë. Shpresat dhe dëshirat tuaja nuk u përmbushën, për fat të keq. Si ia arritët, pavarësisht dhimbjes së humbjes së djalit tuaj, por edhe të anëtarëve të tjerë të familjes, të vazhdonit të bënit punën tuaj?
Ajo që tani është më se e qartë është se gazetarët në Gaza janë bërë shënjestër, deri në atë pikë sa shumë prej nesh janë të bindur se plumbat që shpojnë jelekët janë në fakt një mjet për të na identifikuar dhe eliminuar. Pavarësisht gjithçkaje, ne vazhdojmë të bëjmë punën tonë, por situata është vërtet e paprecedentë.
Në një nivel personal, ndiej atë që ndiejnë të gjithë kolegët e mi, që është se po përballemi me një sfidë të madhe, por prapëseprapë po përpiqemi të mbetemi profesionistë. Ne të gjithë e dimë se ky mision mbart me vete rreziqe dhe se mund të paguajmë një çmim të lartë. Megjithatë, vrasjet masive dhe sulmet sistematike nga Izraeli janë diçka që askush prej nesh nuk e priste vërtet. Kemi dy mundësi: ose dorëzohemi, ose vazhdojmë dhe të fitojmë. Ne kemi vendosur të vazhdojmë punën tonë.
Gjëja më e dhimbshme është se familjet tona janë bërë shënjestra. Humba 14 anëtarë të familjes dhe kjo është diçka e papranueshme. Në një nivel personal, gjithmonë kam ndjerë se kisha mbrojtje hyjnore, një forcë të jashtëzakonshme që më lejoi të ngulmoja. Kam shumë përgjegjësi, veçanërisht ato morale ndaj familjes sime, e cila ka pranuar mungesën e një djali, babai, vëllai, burri – vetëm sepse ai është gazetar. Pikërisht për këtë arsye nuk mund të dorëzohem, nuk mund t’i iki asaj që po bëj. Unë besoja, dhe ende besoj, në fisnikërinë e misionit gazetaresk. Është e rëndësishme jo vetëm në nivel mediatik, por edhe në nivel njerëzor. Përçimi i mesazhit tek miliona njerëz rreth asaj që po ndodh në Gaza më ka dhënë forcë.
Varrosja e të dashurve dhe pastaj kthimi para kamerave mund të duket e palogjikshme dhe madje çnjerëzore, por për shumë njerëz, gjesti im është bërë një shembull për t’u ndjekur. Për mua ishte një detyrë, dhe kur shihja reagimin e njerëzve ndaj asaj që bëja, më jepte forcë shtesë për të vazhduar.
A ka ndonjë moment apo foto të vetme që mund të përshkruajë atë që po ndodh në Gaza?
Imazhet e të gjitha luftërave janë të vështira dhe të dhimbshme, por mund të thuhet se ajo që po ndodh në vendin tim arrin në të gjithë botën, në fakt tek ata njerëz që duan të dinë. Gazetarët janë shënjestra, por ajo që po ndodh prek të gjithë qytetarët e Gazës. Mijëra njerëz u masakruan, lagje të tëra u rrafshuan me tokë. Në Rafah, më shumë se 90 përqind e popullsisë është zhvendosur ose e prekur. Imazhet e personave të zhvendosur janë ndër më prekëset, së bashku me vrasjet e grave dhe fëmijëve.
Nëse do të na duhej të veçonim një imazh simbolik, ndoshta do të ishte imazhi i një vajze të vogël të vrarë së bashku me familjen e saj, vetëm pak çaste më parë, ndërsa lutej për ndihmë. Ka edhe fotografi të 14 vullnetarëve që u vranë dhe u varrosën së bashku me ambulancat e tyre. Dhe një tjetër imazh shumë prekës është ai i një gazetari që u dogj i gjallë ndërsa ishte ulur në tendën e tij, pa asnjë mënyrë për t’u arratisur. Sigurisht, ka mijëra fotografi të tilla dhe secila prej tyre është një histori dhimbjeje dhe rezistence.
Sulmet ndaj gazetarëve “përfaqësojnë një fushatë të llogaritur për të heshtur ata që guxojnë të dokumentojnë realitetet e luftës dhe shkatërrimit dhe janë një sulm i drejtpërdrejtë ndaj të drejtës themelore për informacion”, i thatë dikur Rrjetit Mediatik Al Jazeera. A ka ndonjë vend tjetër në botë ku ndodh një shembull i ngjashëm i vrasjes së qëllimshme dhe të synuar të gazetarëve si në Rripin e Gazës?
Unë besoj se nuk ka një shembull të ngjashëm, madje as gjatë Luftës së Vietnamit, e cila zgjati 25 vjet. Po, gabimet mund të ndodhin, por kjo nuk ka të bëjë me gabimet. Vrasja e 200 gazetarëve sigurisht që nuk janë gabime.
Kur lëvizim, shpesh e bëjmë këtë të shoqëruar nga Kryqi i Kuq. Isha me ta edhe kur isha i plagosur. Po, ekziston një fushatë sistematike e drejtuar kundër gazetarëve dhe nuk mendoj se ka ndonjë shembull tjetër në botë që mund të krahasohet me këtë. Ne jemi sigurisht kundër sulmeve ndaj gazetarëve, kudo që ndodhen. Gazetarët duhet të gëzojnë mbrojtje, pavarësisht nëse ndodhen në Palestinë apo diku tjetër në botë.
Ju morët Çmimin e Lirisë së Shtypit nga Klubi Kombëtar i Shtypit në Uashington dhe tani çmimin prestigjioz “Tiziano Terzani” në Itali. Sa shumë ju vlerësojnë këto vlerësime nga kolegët tuaj, veçanërisht në një kohë kaq të vështirë?
Unë besoj se kjo njohje e punës së gazetarëve ka kontribuar në rritjen e ndërgjegjësimit të njerëzve, pavarësisht përpjekjeve për censurë dhe faktit që disa media kanë vendosur të mos e raportojnë të vërtetën, duke qëndruar në anë të çështjes ose duke mbajtur një qëndrim të anshëm. Çmimi që paguam ishte shumë i lartë, humbëm gazetarë të vlefshëm ndërsa po bënin punën e tyre. Pavarësisht të gjitha këtyre humbjeve, ne vazhduam të bënim punën tonë. Kushdo që me të vërtetë dëshiron të dijë të vërtetën mund ta marrë informacionin.
Çmimi “Tiziano Terzani”, i krijuar në nder të një burri që tha të vërtetën për Luftën e Vietnamit, si dhjetëra të tjerë që kam marrë, është një shenjë mirënjohjeje për rolin që kam, një rol që dua dhe duhet të vazhdoj ta luaj.
Megjithatë, ajo që nuk mund ta kuptoj është fakti që asnjë gazetar izraelit nuk më ka kontaktuar deri më tani. Unë mendoj se çdo përpjekje në këtë drejtim duhet të shërbejë për të ushtruar presion mbi Izraelin që të ndalojë operacionet e tij.
“Nuk ekziston diçka e tillë si largimi nga Gaza”, u thatë dikur kolegëve në Al Jazeera. A ka ndryshuar ndonjë gjë që atëherë? A planifikon ende të kthehesh në fushë dhe të raportosh, pavarësisht dëmtimit të rëndë në dorë?
Hyrja dhe dalja nga Gaza nuk është e mundur. Trajtimi im në Itali po zgjat më shumë se sa pritej dhe aktualisht nuk është e qartë se sa kohë do të zgjasë. Megjithatë, unë kam lindur dhe jam rritur në Gaza – patjetër që do të kthehem, herët a vonë.
