Nga Roald Hysa
Ç`prej dy javësh, shoqëria shqiptare ka humbur një ndër ata njerëz që cilësohen jo pa shkak “specie në zhdukje”: Bardhyl Ficon, një prej pinjollëve të një “dere të madhe” gjirokastrite dhe biri i “atit” të diplomacisë shqiptare, Rauf Ficos. Ai iku siç i takonte, thjeshtësisht, pa bujë, siç e jetoi dhe jetën e tij, duke lënë gjurmë dinjiteti njerëzor ngado ku dha prej vetes.
Iku në heshtje pa bërë shumë zhurmë pas një sëmundje të rëndë që i kishte paralizuar gjysmën e trupit. E la me amanet që t’i kryheshin ritet fetare ashtu si i takon një besimtari.
Talenti i tij spikati më tepër në gjininë e karikaturës, ku ka lënë një trashëgimi të tërë nëpërmjet punimeve plot humor të hollë.
Në fytyrë i dallohej menjëherë shikimi i tij i thellë dhe përvoja e madhe jetësore. E gjeje gjithmonë duke shfletuar ndonjë libër apo fotografi të ndryshme të pasura me histori. Fliste me një zë pak të ngjirur dhe të ngadaltë.
Biblioteka e pasur ishte një nga ato gjëra me të cilat mburrej dhe ku ai kalonte pjesën më të madhe të kohës vitet e fundit. Dera e tij ishte gjithmonë e hapur për dashamirësit e dijes dhe ishte gjithmonë i gatshëm për të ndihmuar.
Bardhyl Fico, pinjoll i një prej familjeve të njohura e me tradita atdhetare, intelektual i njohur ndërroi jetë në vigjilje të ditës së Kurban Bajramit, në Tiranë pas një sëmundje të rëndë.
Bardhyl Fico, studioi matematikë, fizikë e inxhinieri, punoi si gazetar dhe spikati me krijimtarinë e tij sarkastike dhe goditëse për kohën si karikaturist në revistën e njohur “Hosteni”. Gjatë viteve 1992-1997, Bardhyl Fico, mbajti postin e Sekretarit të parë shtetit për marrëdhëniet me fenë pranë presidencës, kuir kreu i shtetit ishte Sali Berisha .
Një nga veprat e shkruara nga Bardhyl Fico është “Anamorfoza e Mesazhit të Madh – E vërteta mbi Islamin, idiosynkrazia e zonjës ‘O’, dhe mendimi i elitës intelektuale gjithëkohore. etj., etj., jashtë teme…”. Libri përmban tone polemizuese, por autori nuk çapitet të gjejë fajtorin ose të ndreq fajin. Ai synon që të vendos linja të qarta mbi akuzat e para do kohshme ndërmjet shkrimtares së mirënjohur me origjinë italiane Oriana Falaci dhe botës islame.
Libri, i konsideruar si një risi vitet e fundit për mënyrën si mund të zhvillohet një debat i zotëruar nga mllefet, por prej të paktën mund të mësohet si mund të zhvillohet një debat social-kulturor në distance, botuar në shqip në vitin 2011, është përkthyer nga Mirton Resuli në gjuhën italiane më 2013.
Në librin e Bardhyl Ficos flet urtësia e përvojës diturake të njerëzimit. Teksti i librit është dhënë me një presim e thukje të jashtëzakonshme, që ngërthen një logjikë aforistike. Lakonizmi i fjalëve, referencat e dendura verbale nga kultura e Lindjes dhe Perëndimit janë sfondi sintetik i librit, mes të cilit idetë dhe akuzat e zonjës nervoze – siç e quan autori, – janë i vetmi absurditet. Në brendinë e këtij libri lexuesi gjen dramën e urtësisë në përplasje me shkulmet e çmendura; do të gjejë arsyen e dashurisë dhe etjen për iluminim mendor e shpirtëror.
Bardhyl Fico lindi më 13 nëntor të vitit 1932, në një nga familjet me të njohura nga Gjirokastra, prej së cilës dolën shumë personalitete. Më i njohur prej tyre është Rauf Fico, ambasador fuqiplotë i Shqipërisë në Stamboll, Berlin, Beograd dhe shumë kryeqytete të tjerë të botës. Pa frikë mund të themi se Raufi ishte “babai” i diplomacisë shqiptare.
Bardhyl Fico ishte një intelektual i ushqyer me kulturën shqiptare, patriotizmin e kombit të tij por dhe me kulturën Perëndimore e trashëgiminë e pasur të Lindjes, një njeri i purifikuar nga urtësia e librave që mëtojnë dashurinë, paqen dhe dinjitetin njerëzor. /tesheshi.com/
